Napolyon Savaşları
Napolyon Savaşları, 1804’te I. Napolyon imparator olduktan sonra Fransa’nın yaptığı savaşlardır. Bunlar 1792’de Fransız Devrimi’nin önderlerine karşı Avusturya ile Prusya’nın başlattığı savaşların bir uzantısıdır. İngiltere de 1793’te bu iki devletin yanında savaşa katılmıştır. Bu ilk savaşlar, Fransa’nın 1801’de Avusturya ve Alman devletleriyle yaptığı Luneville, 1802’de de İngiltere ile yaptığı Amiens antlaşmalarına kadar aralıklarla sürmüştür.
1803’te Fransa ile İngiltere yeniden savaşmaya başlayınca, Napolyon İngiltere’ye bağlı bir Alman devleti olan Hannover’i işgal etti. İngiltere’nin hemen karşısında Manş Denizi kıyısında bulunan Boulogne’da büyük bir ordu topladı ve bir filo oluşturarak İngiltere’yi işgal etmeye hazırlandı. Ama, İngiliz gemileri Fransa kıyılarında güçlü bir savunmaya geçince işgal gerçekleştirilemedi. 1805 Temmuz’unda Avusturya ve Rusya İngiltere ile ittifak kurunca, Napolyon Boulogne’daki ordularını hızla Almanya ve Avusturya üzerine gönderdi. Ekimde bir Avusturya ordusu Ulm’de savaşmadan teslim oldu. Napolyon Viyana’yı aldıktan sonra aralıkta, Avusturya ve Rusya’nın birleşik ordularını Austerlitz Savaşı’nda büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu sırada kendisi Fransa imparatoru ve İtalya kralı sanını taşıyordu. Kardeşlerinden Joseph’i Napoli, Louis’yi de Hollanda kralı yaptı. Napolyon, Ekim 1805’te İspanya’nın güneyinde Trafalgar Savaşı’nda İngiliz Amiral Horatio Nelson’a yenilince, İngiltere’yi işgal etme düşüncesinden vazgeçmek zorunda kaldı.
Bunun üzerine Prusya’ya savaş açan Napolyon, 1806’da Jena Çarpışması’m kazandı ve Berlin’e girdi. Prusya kralı Rusya’ya kaçtı ve Napolyon Polonya’ya doğru ilerlemeye başladı. 1807’de Rus ordusunu Friedland Çarpışmasında bozguna uğratınca Rusya ve Prusya savaştan çekilerek Tilsit Antlaşması’nı imzaladılar. Böylece Napolyon kendisine karşı kurulan ittifakı kırmış ve Fransa’nın rakibi olarak yalnız İngiltere kalmış oldu. Bu ülkenin mallarına ticaret ablukası uygulayarak gücünü kırmaya çalıştı. Öbür Avrupa ülkelerinin de İngiltere ile ticaret yapmasını yasakladı. Bu durum. Fransa’nın birçok ülke ile arasının açılmasına yol açtı.
Napolyon 1808’de kardeşi Joseph'i İspanya kralı ilan edince, İspanya halkı ayaklandı. İngiltere, Avusturya, İspanya ve Portekiz Napolyon’a karşı yeniden ittifak kurdular. Bir İngiliz ordusu önce Portekiz’e, ardından İspanya’ya girdi. Mayıs 1809’da Napolyon ömründe ilk kez Avusturya’da Aspern-Essling Savaşı’nda yenildi. Ama temmuzda Wagram Çarpışması’nda Avusturyalılar’a karşı yeni bir zafer kazandı. Avusturya ile barış yapıldı. Ama İngilizler, İspanya’dan çıkmadı. İspanya ve Portekiz’de 1811’de yapılan İspanya Bağımsızlık Savaşı sırasında, İngiliz güçlerinin başında bulunan Wellington dükü Fransızlar’ı geriletmeyi başardı.
1811’de Rus çarı İngiltere ile ticaret yapma yasağını çiğneyince, Napolyon Rusya’yı işgal etmek için bir neden bulmuş oldu. Mayıs 1812’de 600 bin kişilik ordusuyla Rusya’ya sefere çıktı. Çarın teslim olacağını umuyordu. Ama Ruslar direndiler ve doğuya doğru çekilirken geçtikleri yerlerdeki tüm ürünleri yaktılar. Napolyon’un ordusu yakılmış bölgelerden geçerek Borodino Savaşı’nda üstünlük elde etti ve Moskova’ya girdi, ama burada tu tu namadı. Yiyecek sıkıntısı ve giderek artan soğuk onları zor durumda bıraktı. Ruslar Moskova’yı ateşe verince Fransızlar geri çekilmek zorunda kaldı. Fransa’ya dönüş yolculuğunda Kazaklar’ın vur kaç taktiğiyle yaptığı saldırılar orduyu daha da yıprattı. Yaralı ve dağınık bir biçimde gerileyen askerlerden yalnızca 30 bini Almanya’ya ulaşabildi.
1813’te yapılan Leipzig Savaşı, Fransa’ya öldürücü darbeyi vurdu. Kısa süre sonra Avusturyalılar, Prusyalılar ve Bavyeralılar doğudan saldırıya geçti. İngilizler de Pirene Dağları’nı aşarak İspanya üzerinden Fransa’ya girdi. Kaynaklarını tüketmiş olan Fransa’nın savaşacak gücü kalmamıştı. 11 Nisan 1814’te Napolyon tahttan indirildi ve Elba (Elbe) Adası’na sürüldü. Mart 1815’te Elba’dan kaçan Napolyon yeniden Fransa’ya döndü ve bir kez daha imparatorluğunu ilan etti. Ama sonunda Haziran 1818’de İngiltere, Prusya, Avusturya ve Rusya ordularına Waterloo’da kesin olarak yenildi.
