Preveze Deniz Savaşı
(27 28 Eylül 1538). Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Cenevizli amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı donanması arasında geçen Preveze Deniz Savaşı, Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki egemenliğini pekiştirmiş ve bu egemenlik 1570’lere kadar sürmüştür.
Osmanlı donanması Barbaros Hayreddin Paşa’nın kaptan-ı derya olmasına (1533) kadar varlığını Ege Denizi’nde duyurmuş, Akdeniz’de daha çok bağımsız Türk korsanları etkinlik göstermişti. Bu korsanların önderi olan Barbaros Hayreddin Paşa’nın Osmanlı Devleti’nin hizmetine girmesinden sonra donanma Akdeniz kıyılarını vurmaya, Akdeniz’deki ticareti ellerinde tutan İspanya, Portekiz, Venedik, Ceneviz, Malta gibi denizci devletlerin çıkarlarını engellemeye başladı. Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’de gittikçe büyüyen bir tehlike oluşturmaya başlaması üzerine, Venedik’in çağrısı ve papalığın desteğiyle İspanya Kralı ve Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlken’in önderlik ettiği büyük bir Haçlı donanmasının kurulmasına karar verildi. 1538’de hazır duruma gelen 600 parçalık bu donanmanın komutanlığına da Amiral Andrea Doria getirildi.
1538 yazında Ege Denizi’ne açılan Osmanlı donanması Girit Adası’m yağmaladıktan sonra Eğriboz Adası açıklarına demirlemişti. Bu sırada Andrea Doria da Yunanistan’ın batısındaki Arta Körfezi’nin girişinde yer alan Preveze Kalesi’ni kuşatmıştı. Durumu öğrenen Barbaros Hayreddin Paşa hemen harekete geçince Andrea Doria kuşatmayı kaldırarak kuzeydeki Korfu Adası’na çekildi. Osmanlı donanması Arta Körfezi’ne demir atınca, 25 Eylül’de Preveze önlerine gelen Haçlı donanması körfezin girişini kapattı. 27 Eylül’de ani bir hareketle körfezin dışına çıkmayı başaran Osmanlı donanması Haçlı donanmasıyla karşı karşıya geldi. Andrea Doria yanlış manevralarla donanmasını güç duruma düşürünce Barbaros Hayreddin Paşa bu durumdan yararlanmak istedi. 40 gemiden oluşan bir filoyu ileri sürerek Haçlı donanmasını bölmeye çalıştı. Durumun daha da kötüleştiğini gören Andrea Doria donanmasına geri çekilme buyruğunu verdi. Bir süre Haçlı donanmasını izleyen Osmanlı gemileri havanın kararması üzerine Preveze’ye döndüler.
28 Eylül sabahı Haçlı donanması yeniden Preveze önlerinde görüldü. Bu kez 122 gemiden oluşan Osmanlı donanması daha da hazırlıklıydı ve düşmanı hilal (ayça) biçimindeki savaş düzeni içinde karşıladı. Buna göre merkezde Barbaros Hayreddin Paşa bulunuyor, sağ kola Salih Reis, sol kola da Şeydi Ali Reis komuta ediyordu. Turgut Reis’in 20 gemilik filosu ise geride yer alıyordu. Haçlı donanması birbiri ardınca üç sıra biçiminde dizilmişti. Önde ağır toplarıyla kalyonlar, ortada kadırgalar, en arkada da çekdiri türü hafif gemiler vardı. Andrea Doria önce ağır toplarla Osmanlı donanmasını dağıtmayı, ardından da hafif gemilerle yanaşarak son darbeyi indirmeyi amaçlıyordu. Ama yeterli rüzgâr olmadığından ağır gemiler hareketsiz kalınca, saldırıya geçen Osmanlı donanması kalyonları ateş altına aldı. Bunun üzerine Andrea Doria ikinci sıradaki kadırgaları ileri sürerek Osmanlı donanmasını çevirmek istedi. Turgut Reis’in filosu buna aynı biçimde karşılık vererek Haçlı donanmasının arkasına sarkmaya başladı. Barbaros Hayreddin Paşa da ön sıradaki kalyonları yarıp kadırgalara saldırınca Andrea Doria bir çemberin içine düşmekte olduğunu görerek geri çekilme buyruğunu verdi. Beş saat süren savaş sırasında 128 gemi yitiren Haçlı donanması düzensiz biçimde kaçmaya başladı. Osmanlı donanması havanın kararmasından sonra da sürdürdüğü izleme harekâtına fırtına çıkması üzerine son vererek Preveze önlerine döndü.
