San Francisco
ABD’nin Büyük Okyanus kıyısındaki en önemli limanı ve mali merkezi olan San Francisco, California eyaletinin kuzeyinde yer alır. Yaklaşık 5 km uzunluğundaki Golden Gate Boğazı, San Francisco Körfezi’ni Büyük Okyanus’a bağlar. Genişliği 5-19 km arasında değişen, 97 km uzunluğundaki bu körfez dünyadaki en iyi doğal limanlardan biridir. Körfez kıyısı boyunca San Francisco ve birçok başka kent yer alır. Körfez çevresindeki bu metropoliten alanın nüfusu 5.514.000’dir (1982).
Golden Gate Boğazı’nın güneyindeki tepelik yarımada üzerinde kurulmuş olan San Francisco 120 km2,lik bir alanı kaplar; nüfusu 753.930’dur (1988). Kentin üzerine kurulduğu dik tepelerin arasında birbirini kesen yollar uzanır. San Francisco’daki çok sayıda güzel parktan biri olan Golden Gate Parkı kentin merkezinden batıya, Büyük Okyanus kıyısına doğru uzanır.
San Francisco’nun iklimi yumuşaktır; kışlar ılık ve yağışlı, yazlar serin ve sislidir. Ortalama sıcaklık 17°C, ortalama yıllık yağış 790 milimetredir.
Kentin en önemli caddesi olan Market Caddesi, liman bölgesi Embarcadero’dan başlayarak güneybatıya doğru uzanır ve kentin merkezindeki Twin Peaks’e ulaşır. Dünyanın en dik sokaklarından birkaçı Market Caddesinden başlayarak Nob, Russian ve Telegraph tepelerine doğru çıkar. San Francisco’nun 43 tepesinden en yükseği 280 metre yüksekliğindeki Davidson Tepesi’dir.
Kentin toplumsal yaşamında önem taşıyan, belediye binası, opera binası, konferans salonu, konser salonu, kütüphane gibi birçok yapı Market Caddesi’nin üzerinde yer alır. San Francisco’daki birçok önemli yapı arasında 48 katlı Transamerica Corporation binası da vardır. Eski fabrikaların onarılarak lokantalar, dükkânlar ve sanat galerilerine dönüştürüldüğü Cannery ve Ghiradelli meydanları hem kent halkının, hem de turistlerin sevdiği buluşma yerleridir.
San Francisco Körfezi’ndeki 5 köprünün en ünlüsü Golden Gate Köprüsü’dür. İki ayağı arasındaki uzaklık 1.280 metre olan bu asma köprü 1937’de tamamlanmıştır. San Francisco Uluslararası Havaalanı’nın yanı sıra daha küçük başka havaalanları, son derece gelişmiş bir karayolu ağı ve bilgisayarlarla denetlenen bir metro sistemi San Francisco metropoliten alanında ulaşımı sağlar.
Dünyanın her köşesinden gelerek San Francisco’ya yerleşmiş olan pek çok insan arasında İtalyanlar, İspanyollar, Meksikalılar, Portekizliler, Ruslar, Japonlar, Filipinliler, Almanlar, Fransızlar, İngilizler ve İrlandalılar vardır. Çin dışındaki en kalabalık Çinli topluluğu San Francisco’nun Çin Mahallesinde yaşar.
San Francisco, ABD’nin batı bölgesinin mali, ticari ve ulaşım merkezidir. San Francisco Borsası, New York Borsası’ndan sonra ABD’deki ikinci büyük borsadır. Kentteki önemli bir ekonomik etkinlik de deniz taşımacılığıdır. San Francisco, körfez çevresindeki öbür limanlarla birlikte ABD’nin en çok mal yüklenen 10 limanı arasında yer alır.
Kentteki öbür önemli ekonomik etkinlikler arasında bilgisayar sanayisi, reklamcılık, ticaret ve turizm sayılabilir. Büyük bölümü körfez çevresindeki küçük kentlerde toplanmış olan öbür sanayi kuruluşları içinde birçok uzay ve elektronik sanayisi kuruluşu vardır.
San Francisco Körfezi’ne ilk ayak basan beyaz, İspanyol kâşif Juan Manuel de Ay ala idi (1775). İspanyollar 1776’da yarımada üzerinde bir kale ve misyonerlik kurdular. Zamanla yakında bir de köy kuruldu. O zaman Yerba Buena adı verilen ve Meksika toprağı olan bu yerleşim 1846’da ABD’nin denetimine geçti ve adı, kentin koruyucusu olarak kabul edilen Assisili Aziz Francesco onuruna San Francisco olarak değiştirildi. California’da altın bulunduktan, kıtanın doğu ve batı kıyılarını birleştiren ilk demiryolu 1869’da tamamlandıktan sonra kent hızla gelişti. Nisan 1906’daki deprem ve onu izleyen üç günlük yangın kentin büyük bir bölümünü yok etmiş, ama kent hızla yeniden kurulmuştur.
Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin imzalandığı Birleşmiş Milletler Konferansı 1945’te San Francisco’da toplanmıştır. 1951’de Japonlarla yapılan ve II. Dünya Savaşı’nın bitişini belirleyen barış antlaşması da San Francisco’da imzalanmıştır.
