Sherlock Holmes
Bir zamanlar Sherlock Holmes’un gerçek bir kişi olduğunu sanan pek çok kimse adresine mektuplar gönderirdi. Bir keresinde, Londra’ya gezmeye gelen bir grup Fransız öğrenci ilk önce nereyi görmek istedikleri sorulduğunda, hep bir ağızdan, “Baker Caddesi’nde Sherlock Holmes’un evini” yanıtını vermişlerdi. Gerçekte ise ünlü dedektif Sherlock Holmes, yazar Sir Arthur Conan Doyle’un düş ürünü bir kahramanıdır. Bir bakıma Doyle, Holmes tipini tıp eğitimi gördüğü yıllarda tanıdığı Doktor Joseph Bell’i örnek alarak yaratmıştı. Doktor Bell, keskin gözlemciliği ve elindeki bilgilerden yararlanarak doğru sonuçlara ulaşma yeteneği ile tanınıyordu. Sherlock Holmes da akıl yürüterek doğru sonuca ulaşmakta gösterdiği başarıyla dedektif romanlarının en ünlü kahramanlarından biri oldu.
Örneğin, ilk Holmes öyküsü olan Sherlock Holmes: İntikam Tutkusunda (A Study in Scarlet; 1887) Holmes’un Doktor Watson’la ilk kez karşılaşmaları ve Baker Caddesi 221B’de ki, gerçekte olmayan ünlü evi paylaşmaları anlatılır. Watson, Afganistan Savaşı’nda yaralandığı için izinle Londra’ya dönmüş askeri bir cerrahtır. Holmes, “sanırım Afganistan’dan yeni geldiniz” deyince, Watson epeyce şaşırır. Birkaç hafta sonra Holmes bu gözlemi nasıl yaptığını açıklar. “Akıl yürütme süreci şöyle başladı: İşte, tipinden doktor olduğunu sandığım bir bey, ama havasında askerce bir yan var. Öyleyse askeri doktor olmalı. Güneşli, sıcak bir ülkeden geldiği yüzünün yanıklığından belli. Bilekleriyse daha açık. Demek ki derisinin doğal rengi koyu değil. Bitkin görünüşünden de anlaşıldığı gibi büyük güçlüklerle karşılaşmış, hatta hastalanmış olmalı. Sol kolundan yaralanmış. Bu kolunu rahat kullanamıyor, tutuşu da doğal değil. Pekâlâ, bir İngiliz doktor hangi sıcak iklimli ülkede bu kadar sıkıntı çekmiş ve kolundan yaralanmış olabilir? Kesinlikle Afganistan’da. Bütün bu düşünceler kafamdan bir anda geçti.”
Conan Doyle’un tümü Strand Magazine adlı dergide yayımlanmış dört uzun ve 56 kısa Sherlock Holmes öyküsü vardır. Bunlardan ilki 1891’de, sonuncusu ise 1925’te yayımlandı. Öykülerin çoğu pek de zeki olmayan Doktor Watson’un ağzından anlatılır ve her öyküde büyük dedektif Holmes, ustaca çözümlerini Watson’a açıklamak zorunda kalır.
Öyküler birbirini izledikçe Sherlock Holmes da halk arasında giderek daha çok ünlendi. Holmes üzerine tek bir satır yazamayacak kadar bu işten bıkan Conan Doyle, öykülerinden birinde onu öldürmeye karar verdi. Ama okurlarının büyük tepkisiyle karşılaşınca, Sherlock Holmes’u büyük bir ustalıkla yeniden yaşama döndürmek zorunda kaldı. Sherlock Holmes’un Türkçe yayımlanmış öyküleri arasında Şerlok Holmes’in Maceraları; Dörtlerin Esrarı (The Sign of Four; 1890), Şerlok Holmes’in Anıları ( The Memories of Sherlock Holmes; 1893) ve Baskerviller’in Köpeği (The Hound of the Baskervilles; 1902) sayılabilir.
