Tilki
En zeki hayvanlardan biri olan tilkinin kurnazlığı üzerine yüzlerce öykü anlatılmıştır. Av köpekleri tarafından kovalandığında derelerden geçerek ya da kaçışan koyunların sırtına atlayarak izini yok etmeye çalışır. Bazen çok sıkıştığında, izleyenleri yanıltmak için ölü taklidi yapar. Ölü gibi yatarken, fırsatını bulduğunda kaçabilmek için düşmanlarının kendisine dokunmasına izin verebilir. Gözleri parlak, burnu ve kulakları sivri, kuyruğu kabarık tüylüdür.
Tilkilerin tür sayısı 20'yi aşar. Köpekgillerin (Canidae familyası) üyesi olan bu yırtıcı memeliler renkleri dışında hem görünüşleri, hem de davranışları bakımından birbirlerine çok benzer. Genellikle yerdeki oyuklarda barınır, geceleri kuşları, fareleri, tavşanları, kümes hayvanlarını ve kurbağaları avlamak için dışarı çıkarlar. Ayrıca yumuşak meyveleri, solucan ve böcekleri, kısacası bulabildikleri hemen her şeyi yerler. Dişiler genellikle ilkbaharda, bir batında 4-6 yavru doğurur. Yavruların gözleri yaklaşık ilk iki hafta boyunca kapalıdır.
Tilkiler yeryüzünün hemen her yerinde bulunur. Günümüzde her kıtada yaşamaktadırlar. Avustralya’ya ilk Avrupalı göçmenler tarafından tavşanların sayılarını azaltmak için götürülmüşlerdir.
Bayağı tilki ya da kızıl tilki ( Vulpes vulpes) Avrasya ve Kuzey Amerika’da çok yaygındır. Burnundan kuyruğunun ucuna kadar uzunluğu 1 metre dolayında, yalnız kuyruğu 30-40 cm, omuz yüksekliği yaklaşık 30 santimetredir. Uzun tüyleri genellikle üstte kızıl kahverengi, altta beyaz, kuyruğunda siyah ve beyaz karışımıdır. Amerika’da yaşayanları biraz daha iri yapılı ve uzun tüylüdür. Kanada gümüş tilkisi gibi değişik post renkleriyle dikkat çeken birçok çeşidi vardır. Türkiye’de yaygın biçimde rastlanan bayağı tilkinin Kuzeydoğu Anadolu'da boz ve gümüş renkli çeşitlerine rastlanır.
Kuzey Kutbu çevresindeki ülkelerde yaşayan kutup tilkisi (Alopex lagopus) bayağı tilkiye göre daha kısa ve kalın yapılıdır. Yazın postunun üst bölümleri kahverengi, kışın postu tümüyle beyazdır. Kutup tilkisinin farklı renkte bir çeşidi olan mavi tilki ise yaz kış mavimsi gri tüylüdür.
Gümüş ve mavi tilkiler çok değerli kış postlarından ötürü özel olarak yetiştirilmektedir. Kuzey Amerika’nın soğuk kesimlerinde ve Avrupa’nın uygun bölgelerinde kurulmuş gümüş tilki üretme çiftlikleri vardır. Buralarda başlangıçta serbestçe dolaşmalarına izin verilmiş, ama zamanla barınaklarda da üreyebilecekleri anlaşılmıştır. Mavi tilkiler ise Alaska kıyılarına yakın adalarda yarı yabanıl olarak yetiştirilmektedir.
En dikkat çekici tilki türlerinden biri, adını yaşadığı ortamdan alan çöl tilkisidir (Vulpes zerda). Kuzey Afrika'da, Sina ve Arabistan yarımadalarında bulunan bu türün uzunluğu 30 santimetreyi pek aşmaz; ama kulakları çok uzundur. Fare ve böcekleri yiyerek beslenir. Afrika’nın doğu ve güney kesimlerinde yaşayan iri kulaklı tilki ya da yarasa kulaklı tilkinin (Otocyon megalotis) ise temel besin kaynağını termitler ve öbür böcekler oluşturur.
