Antilop
Antilop, Boynuzlugiller ailesinden toynaklı, geviş getiren çeşitli memelilerin ortak adı. İlk bakışta geyiği andıran antilopların çoğunun vatanı Afrika'dır; ama az sayıda tür de Asya'da yaşar. Kuzey Amerika dağkeçileri de antiloplara yakın akrabadırlar. Aşırı avlanma ve yaşama alanlarının yok olması nedeniyle sayısı hızla azalmakta olan antilopların en çok benimsedikleri yaşama alanları çayırlar, kuru ovalar ve ormanlardır. Bazı türlerse, bataklık bölgelerde, sıcak çöllerde ya da dağların yüksek yerlerinde yaşar.
Niteleyici özellikler: Antiloplar geviş getiren hayvanlardır. Üst çenelerinin önünde kesici dişleri bulunmadığından, ot tutamlarını, alttaki dişleriyle üst dişetlerine baskı yaparak kopartmak zorundadırlar. Kopardıkları otları genellikle çiğnemeden yutar, sonra midelerinden küçük parçalar halinde ağızlarına yeniden çıkararak, azı dişleriyle çiğnerler.
Antilopların bacakları ince, ayakları iki toynaklıdır. Pek çoğunun arka bacakları daha uzundur ve güçlü arka bacak kasları koşup sıçramalarını kolaylaştırır: Bazı antilopların hızı saatte 60 km'yi bulabilir. Omurgalarının sağlam yapısı sayesinde böyle hızlı koşabilir ve yükseklere sıçrayabilirler. Koku alma ve işitme duyuları çok gelişmiş, buna karşılık görme duyuları pek fazla gelişmemiştir.
Antilopların boyutları, türden türe çok büyük ölçüde değişir. En büyüklerinden olan, Afrika'da yaşayan elandın ağırlığı 545 kg'yi, omuzdan yere yüksekliği 1,8 m'yi bulabilir. En küçükleri olan, Afrika'nın batı kıyılarına yakın yaşayan dikdikin ağırlığı 6,8 kg, omuzdan yere yüksekliği 25 cm'dir.
Antilopların çoğunun başı çok güzel boynuzlarla süslüdür. Türlere göre boynuzlar uzun ve kıvrık, halka biçiminde, sarmal, S biçiminde ya da V biçiminde olabilir. Burma'da ve Hindistan'da yaşayan dört boynuzlu erkek antilopun iki çift boynuzu vardır (bir çifti tepesinde, öbür çifti alnında). Boynuz uzunluklarıysa dikdikin 2.5 cm'yi bulmayan boynuzlarından, Doğu Afrika ve Güney Afrika'da yaşayan kudunun tirbuşon biçiminde 1.5 m'yi bulan boynuzlarına kadar değişir. Antilop boynuzları kemik özlüdür ve geyik boynuzlarının tersine, dallı değildir.
Sınıflandırma: Uzmanlar hangi hayvanların antilop grubuna gireceği konusunda bazen anlaşamasalar da, genellikle antilopların 50 kadar cinsi ve ceylanı da içeren 100'ü aşkın soyu kapsadığı kabul edilmektedir. En çok tanınanlar arasında, Afrika ovalarında yaşayan oriks, eland, kudu, bubalus, kum antilopu ve kızıl antilop, Büyük Sahra'da yaşayan addaks sayılabilir. Bongo da, Afrika ormanlarında yaşayan büyük bir antiloptur. Orta boy antiloplar arasındaysa Hindistan'daki kare teke ile Afrika'daki impala sayılabilir.
İlk antiloplar, günümüzden yaklaşık 12 milyon yıl önce, Miyosen'in sonlarında, Avrasya'da ortaya çıkmışlardır. Doğu Afrika'da elde edilen fosil bulguları, insansıların günümüzden en az 2 milyon yıl önce antilop avlamış olduklarını kanıtlamaktadır. Günümüzdeyse, Afrika'nın Sahra'nın güneyinde kalan kesiminde, çiftçiler süt üretimi için eland sürüleri beslemektedirler.
Not: Afrika savanalarında yaşayan bubalus (Alcephalus bubalus), ağır görünümlü elmasına karşın, çok hızlı koşan bir hayvandır. Batı Afrika'da yaşayan dikdik (Madagua) ,20-25 cm boyunda küçük bir antiloptur. Doğu Afrika'da yaşayan büyük kudu (Tragelaphus strepsicus), büyük antilopların en güzellerinden biridir. Sudan çöllerinde "yaşayan kılıç boynuzlu antilobun (Oryx gazella leucoryx), boynuzlarının yüksekliği, aşağı yukarı boyu kadardır. Doğu Afrika'da yaşayan gerenuk (Litocranius walleri) zürafa antilopu" diye adlandırılır.
