BAKAL
Ardıçkuşlarının Eskidünya’nın ılıman bölgelerinde yaşayan iki türüne bakal denir (bak. ARDIÇKUŞU). Bu iki türün en tanınmışı olan kara bakal (Turdus merula) Türkiye’nin bütün ağaçlık alanlarında ve Avrupa’da yıl boyu görülebilir. Karatavuk, karabukal gibi adlarla da anılan bu kuş Asya’nın kuzeyinden Çin’e ve Kuzey Afrika’ya kadar çok geniş bir alana dağılmıştır.
25 cm uzunluğunda olan kara bakalın erkeği, kapkara tüyleri, parlak sarı renkteki gagası ve gözlerinin çevresindeki sarı halkalarla çok güzel bir kuştur. Dişinin ise tüyleri kahverengi, göğsü öbür ardıçkuşlarınınki gibi beneklidir.
Kara bakal gürültücü bir kuştur. Rahatsız edildiğinde alçak perdeden “çuuk, çuuk” sesi çıkararak tepki gösterir. Ürktüğünde ise tiz, gürültülü ve sinirli bir sesle gıdaklar gibi bağırarak havalanır. Ötüşü bütün ardıçkuşlarınınki gibi duru, melodik ve zengindir. Bazen de başka kuşların ötüşünü taklit eder.
Kara bakalın başlıca yiyeceği solucanlar ve üzümsü meyvelerdir. Ormanlarda, örümcek ve karınca bulmak için yerdeki yaprakları altüst eden gürültücü kara bakalları sık sık görebilirsiniz.
Dişi kara bakal yuvasını yerden birkaç metre yükseklikteki bir çit, çalı ya da ağaççığın üstüne kurar. Otlardan yaptığı yuvaya mavimsi yeşil renkli ve kızıl kahverengi benekli üç ile beş arasında yumurta bırakır. Bu yumurtaların ikisinden ya da üçünden yavru çıkar.
Bakal adıyla tanınan öbür ardıçkuşu türü de boğmaklı bakaldır. 24 cm uzunluğundaki boğmaklı bakal (Turdus torquatus) kara bakala çok benzer. Tüylerinin rengi karaya yakındır. Boynunda, “boğmaklı bakal" adının nedeni olan yakalık gibi beyaz bir leke vardır. Karnındaki örtü tüylerinin ve kanatlarındaki büyük tüylerin kenarları da beyazdır; ama bu beyazlık uzaktan fark edilmez.
Boğmaklı bakal çalılıklarda ve seyrek dağ ormanlarında yaşar; kara bakal gibi solucan ve meyveyle beslenir. Tatlı ve değişken ötüşü flüt sesine benzer. Yumurtalarını yere ya da ağaçlara yaptıkları yuvalara bırakan bu kuşlar Türkiye’de Güneydoğu Anadoiu Bölgesi dışında her yerde görülebilir. Ama en yaygın olduğu yerler Karadeniz Bölgesi’ndeki orman ve yaylalardır.
