Beyazıt kulesi
BEYAZIT KULESİ, İstanbul’da Beyazıt semtindedir ve halk arasında “Yangın Kulesi” diye de bilinir. İstanbul Üniversitesi’nin bahçesinde yer alan bu kule ilk kez ahşap olarak 1808’de II. Mahmud tarafından yaptırılmıştı. Kentte çıkan yangınların yerini saptamak ve görevlilere hızla haber ulaştırmayı sağlamak için yapılan bu kule, 1826’daki yeniçeri ayaklanmasında yakılınca, aynı yere 1828’de bir ahşap kule daha yapıldı. Daha sonra bu kule 1849’da değişikliğe uğradı ve günümüzdeki biçimini aldı.
Kulede gece gündüz kenti gözetlemekle görevlendirilmiş nöbetçiler bulunurdu. Köşklü adı verilen bu nöbetçiler İstanbul’un herhangi bir semtinde yangın çıktığını görünce işaretlerle o dönemin itfaiyecileri olan tulumbacılara haber verirlerdi (bak. TULUMBACILAR). Gündüz çıkan yangınlar semtine göre belirli işaretlerle bildirilirdi. Eğer yangın kentin karşı kıyısında (Üsküdar yakası) ise İcadiye tepesindeki nöbetçiye bayrakla işaret verilirdi. Yangın Beyoğlu yakasında ise iki tarafa birer sepet, Eminönü (surlarla çevrili olan eski kentin tümü) yakasındaysa ikişer sepet asılırdı. Geceleri ise maytapla işaret verilerek uyanda bulunulurdu. II. Abdülhamid zamanında yangın önce saraya telgrafla bildirilir, padişahtan irade (buyrultu) çıkınca kuleden İcadiye’ye işaret verilirdi. Buradan atılan topla da yangın bütün kente duyurulurdu.
Yangını gören nöbetçi gözetleme görevlisi “Ağa bir çocuğun oldu” diye kule ağasına haber verirdi. Ağanın “Kız mı oğlan mı?” sorusuna “kız” yanıtı verilirse yangının Beyoğlu, “oğlan” yanıtı verilirse Eminönü yakasında olduğu anlaşılırdı.
85 metre yüksekliğindeki Beyazıt Kulesi’ne 180 basamakla çıkılır. Yapımında kesme taş kullanılmıştır. Dört köşe bir taban üstünde yuvarlak bir sütun halinde yükselmektedir. Günümüzde de yangın gözetleme ve hava gözlem kulesi olarak kullanılan bu tarihsel yapı kenti simgeleyen yapılardan biridir. Bir gün sonrasının hava tahmini geceleri kulenin tepesinde yanan değişik renkteki ışıklarla belirtilir. Buna göre kırmızı ışık karlı havayı; yeşil, yağmurlu; mavi, güneşli ve açık; sarı ise sisli havayı gösterir.
