Bilardo
BİLARDO, Bir bilardo masasında toplar ve isteka ile çeşitli oyunlar oynanabilir. Bu oyunların başlıcaları, 600 yıllık bir geçmişi olan bilardo, snooker ve delikli bilardo ya da çanaktır. Snooker 20. yüzyılın başında oynanmaya başlanmış, dünyanın birçok ülkesinde, özellikle de İngiltere, Kanada ve Avustralya’da çok yaygınlaşmıştır. Delikli bilardonun masası daha küçüktür ve birkaç çeşidi vardır.
Bilardo masası özel ölçülerde yapılmış ahşap, kenarları yükseltilmiş ve yeşil çuha ile kaplanmış bir masadır. Gene yeşil çuha kaplı kauçuk bantlarla çevrelenmiştir. Masanın dört köşesinde ve uzun kenarlarının orta noktalarında, toplam altı delik bulunur. Oyunda amaç, isteka denen uzun tahta sopayla yeşil çuha üzerindeki toplara vurarak, deliklere sokmaktır. İstekanın ucunda küçük bir deri parçası takılıdır ve bu deri sık sık tebeşirlenerek vuruş sırasında kayması önlenir. Bilardo topları 19. yüzyıl sonlarına kadar fildişinden yapılırdı. Günümüzde daha çok sentetik malzeme kullanılmaktadır.
Masanın kısa kenarına paralel olan çizgiye engel çizgisi ya da vuruş çizgisi, bu çizgi ile kenar arasında kalan küçük bölgeye “balk” denir. Merkezi, aynı zamanda engel çizgisinin orta noktası olan yarım daireye “D” adı verilir. Bilardo ve snookerde, bir oyuncu, topu deliğe düşürdükten sonraki her vuruşu “D” içinden yapar. Buna “elden oynama” denir.
Bilardo
Bilardoda masa delikli ya da deliksiz olabilir. İngiliz bilardosu da denen delikli masa bilardosu, daha çok İngiltere’de ve geçmişte bu ülkeye bağlı ülkelerde yaygındır. Fransız bilardosu deliksiz masada ve Kara Avrupası’nda oynanır.
İngiliz bilardosu ikisi beyaz, biri kırmızı üç topla oynanır. Beyazlardan birinin üzerinde iki siyah nokta vardır. Oyunculardan biri “benekli”yi, öbürü “düz” beyazı vuruş topu olarak seçer. Masada, üçü uzunlamasına sıralanmış, öbür üçü de engel çizgisi üstünde yer alan toplam altı nokta bulunur. Uzunlamasına sıralanmış olanlar bilardo noktası, piramit noktası ve orta noktadır. Oyunun başında kırmızı top bilardo noktasına konur. Oyuncu vuruş topunu “D” içinde istediği yerden kullanır. Sayı yaptığı sürece oyunu sürdürür. İlk oyuncu sayı yapamadığı ya da hatalı vuruş yaptığı zaman oyun el değiştirir. Oyunun amacı vuruş topunu öbür iki topa vurdurarak ya da vuruş topuyla bir topu ya da her ikisini deliklere düşürerek sayı elde etmektir. En çok sayısı olan oyunu kazanır.
Fransız bilardosu da denen deliksiz masa bilardosu ikisi beyaz, biri kırmızı üç topla oynanır. Burada amaç istekanın yardımıyla beyaz toplardan birini öbür iki topa vurdurarak karambol yapmak yani sayı kazanmaktır. Başlangıç vuruşunda, beyaz top önce kırmızı topa vurdurulmalıdır, oyunun devamında önce öbür beyaz topa da çarptırılabilir. Sayı kazanamayan oyuncunun yerine öteki geçer ve oyun sürer.
Snooker
Çok tutulan İngiliz kökenli bir bilardo oyunudur. 22 topla oynanır. Vuruş topu beyazdır ve her iki oyuncu da aynı topu kullanır. Her biri 1 sayı değerinde 15 kırmızı top vardır. Öteki toplar, çeşitli renklerdedir ve renklerine göre sayı değerleri değişir. Sarı top 2, yeşil top 3, kahverengi top 4, mavi top 5, pembe top 6 ve siyah top 7 sayı değerindedir.
Oyuncu, sayı kazanmak için vuruş topuyla öteki toplan deliklere göndermeye çalışır. Oyunun başında kırmızı toplar masanın üst bölümüne yakın bir yerde bir üçgen oluşturacak biçimde dizilir. Öbür toplar da masa üzerinde belirli yerlere konur. Oyuncular bir kırmızı, bir başka renkten olmak üzere, kırmızılar bitinceye kadar topları deliklere düşürmeye çalışırlar. Düşen kırmızı toplar deliklerde kalırken, öbürleri alınıp kendi noktalarına yeniden yerleştirilir. 15 kırmızı top bittikten sonra, renkli toplar sarıdan siyaha doğru sırasıyla oynanır. Siyah topun deliğe düşürülmesiyle oyun sona erer. Bilardoda olduğu gibi snookerde de hüner, sayı getiren her vuruştan sonra, yeni bir sayı daha yapabilmek için, vuruş topunu uygun bir yerde durdurabilmektir.
Delikli Bilardo
ABD ve Kanada’da çok yaygın bir bilardo çeşididir. Bir başka adı da “çanak”tır. Snookerde olduğu gibi 15 top üçgen biçiminde toplanır ve her iki oyuncu da aynı vuruş topunu kullanır. Sekiz topu deliğe düşüren oyuncu oyunu kazanır. Önemli olan, vuruşu yapacak kişinin hangi topu, hangi deliğe düşüreceğini önceden bildirmesidir. Delikli bilardonun, kuralları biraz daha değişik olan türleri vardır.
