BRETANYA
Fransa’nın kuzeybatısında, A tlas Okyanusu’na doğru uzanan büyük bir yarımadadır. Kuzeyinde Manş Denizi, güneyinde Biskay Körfezi bulunan Bretanya’mn kıyı kesimleri ile iç kesimleri apayrı iki bölgedir. İç kesimi, vadilerinde otlaklar ve ormanlar bulunan iki yüksekçe yayladan oluşur. Kıyı kesimi ise özellikle Manş Denizi kıyılarında kayalıktır. Çok girintili çıkıntılı olan bu yörede ana geçim kaynağı balıkçılıktır.
Bretonlar denen Bretanya halkı denizcilikte ün salmıştır. Balıkçı teknelerinden oluşan filolarla her yıl morina avı için İzlanda ve Newfoundland’a kadar giderler. Fransa’da avlanan balığın yaklaşık beşte ikisi bu bölgeden elde edilir. Yüzyıllar boyunca birçok gemi güçlü gelgitler ve sis yüzünden kayalıklarda parçalanmıştır. Ilık geçen kış mevsiminde kıyılara yakın yerlerde turfanda sebze ve meyve yetiştirilir. En verimli alanlarda tahıl üretilir.
Roma döneminde Bretanya’da Kelt kabileleri yaşardı (bak. K e l t l e r ) . İÖ 56’da Jül Sezar, o zamanlar Armorica olarak bilinen bu bölgeyi işgal etti ve ülke İS 5. yüzyıla kadar Romalılar’ın yönetiminde kaldı. Daha sonra, İngiltere’de yaşayan bazı Kelt kabileleri Saksönlar’ın saldırısından kaçarak buraya göç ettiler ve ardından misyoner Keltler gelerek tüm ülkeye Hıristiyan dinini benimsettiler. Bretanya çok uzun bir süre İngiltere ile Fransa arasında bir tampon bölge konumunda oldu. 1491’e kadar bağımsızlığını korudu. Bretanya Düşesi Anne’ın önce Fransa Kralı VIII. Charles, daha sonra da XII. Louis ile evlenmesi üzerine, Bretanya kesin olarak Fransız tahtına bağlandı. Ne var ki, bundan sonra bile, Fransız Devrimi’ne (1789) kadar, içişlerinde büyük ölçüde bağımsız kalabildi.
Bretonlar koyu Katolik’tir. Her köyün, hastalık ve yıkımlarda yardımına sığındığı yerel bir azizi vardır. Her yıl azizler gününde çok uzaklardan gelen hacılar kutsanmak ve günahlarından arınmak için dinsel törenlere katılırlar. Yol kenarlarındaki çarmıha gerilmiş İsa heykelcikleri, özenle oyulmuş büyüklü küçüklü haçlar Breton dindarlığının sanatsal ürünleridir. Carnac’ta erken Taş Devri’nden kalma, tek tek ya da sıralar halindeki anıtlar arkeologlar için çok ilgi çekicidir. Birkaç bölgede hâlâ, bir Briton dili olan eski Bretonca konuşulmaktadır. Breton kültürü özellikle edebiyat ve halk müziğinde bir uyanış dönemi yaşamaktadır.
Bretanya’nın başlıca kentleri, Loire Irmağı kıyısındaki Nantes, Saint-Nazaire, eski başkent ve üniversite kenti Rennes ile bir deniz üssünün bulunduğu Brest’tir.
