Cırcır böceği
Cırcır böceği çekirgeye çok benzediği için sık sık onunla karıştırılır. Çekirge gibi düzkanatlılar takımından olan cırcır böceğinin de arka bacakları sıçramaya uygun biçimde gelişmiştir. Uzunluğu 3-50 mm arasında değişen cırcır böceğinin, çekirgede olduğu gibi ince, uzun baş duyargaları ve son karın bölütünde kuyruk duyargaları vardır. Gryllidae familyasından 24 bin dolayında türü saptanan cırcır böcekleri cırcır ve cırlak adlarıyla da anılır.
En tanınmış cırcır böceği türü evlerde sık sık görülen ev cırcırıdır (Acheta domesticus). Çekirgeye çok benzediği için ocak çekirgesi de denen ev cırcırı sıcak köşelerde saklanmayı sever. Özellikle kırlık yerlerdeki evlerde soba arkalarında ya da ocaktaki taşların arasında bu böceğe rastlanabilir. Ev cırcırı tehlikeden uzak sığınağında, çoğunlukla geceleri bazen de gündüzleri, ön kanatlarından birinin üzerindeki bir parçayı öteki ön kanadındaki dişlere sürterek tekdüze bir “cır cır” sesi çıkarır. Yalnızca erkek böceğin çıkardığı bu ses çoğunlukla dişiyi çiftleşmeye çağırmaya yöneliktir. Dünyanın her yanında bulunan ev cırcırı ABD’de balık yemi olarak kullanılır. Çürüyen maddelerin sıcaklık yaydığı, ayrıca yemek için bol miktarda hayvansal ve bitkisel madde bulunan çöplük ve benzeri yerlerde bazen çok sayıda cırcır böceği de bulunabilir. Ev cırcırından daha iri ve hemen hemen kara renkte olan tarla cırcırının (Gryllus) ötüşü sıcak günlerde ve gecelerde en çok duyulan sestir.
Çekirgelerden farklı olarak, cırcır böcekleri genellikle otlarla kaplı güneşli bir yerde küçük bir oyuk kazar ve yaşamlarının büyük bir bölümünü burada geçirirler. Dişi cırcır böceği ince ve uzun yumurta borusuyla, toprak yüzeyinin hemen altında açtığı bir deliğe yaklaşık 200 yumurta bırakır. Yavrular yumurtadan çıktıklarında, kanatsız oluşları dışında ana babalarının küçük birer kopyasıdır; kanatları tam erişkin bir böcek olmalarına yakın ortaya çıkar ve zamanla gelişir.
Ev ve tarla cırcır böceklerinin dışında, ağaç ve çalılıklarda ya da otlar arasında yaşayan ve yaprakbitleriyle beslenen cırcır böcekleri de vardır. Genellikle beyaz ya da yeşil renkli, saydam kanatlı olan ağaç cırcırlarının bir türü Türkiye’de çok yaygındır. Yavruları pek çok bitkinin yapraklarını yediğinden çiftçiler için bir sorun kaynağıdır.
Cırcır böcekleri; ötüşleri sevildiği ve insanlara şans getirdiklerine inanıldığı için İtalya, Kuzey Afrika ve Japonya’da küçük kafeslerde ev hayvanı olarak yetiştirilir. Çin’de de yüzlerce yıldır cırcır böceği dövüşleri düzenlenmektedir. Birmanya’daki Mandalay yöresinde ise iri, kahverengi cırcır böceği kızartması gezgin Budacı rahiplerin başlıca yiyeceğidir.
