el-Eşari
el-Eşari, Arap kelamcısı ve eşariye mezhebinin kurucusu (Basra 873-Bağdat 936). Mutezile kelamcılarından el-Cübbai'den ders alan el-Eşari (tam adı Ebül Ali Bin İsmail el-Eşari'dir), sonradan mutezileden ayrılarak (912), Ehli Hadis topluluğuna katıldı; eski hocası Cübbai'yle ehli sünnet dışında kalan mezheplere karşı savaşıma girişerek, mutezile mezhebinin görüşlerini gene mutezile görüşlerine dayanarak çürüttü. Sünni bir kelam bilimi kurup, Basra camisinde verdiği derslerle ve çeşitli konulara ilişkin yapıtlarıyla görüşlerini yaydı; mezhebini sistemleştirdi (mutezile mezhebindeyken yazdığı yapıtları yadsıdı). Yapıtlarının çoğunu öbür mezheplerin inançlarını ve görüşlerini çürütmeye, kendisine yöneltilen soruları yanıtlamaya ayırdı.
Başlıca yapıtları: Makalat ül-İslamiyyin (ehli sünnet inancından, çeşitli mezheplerden, kelam biliminin sorunlarından, Allah'ın sıfatlarından ve isimlerinden sözedilir; sapkın mezhepler çürütülür),el-Luma (kelam bilimine ilişkin görüşleri ehli sünnet yönünden ele alınıp, açıklanır), Risalet ül-İman (iman konulan işlenir), Risale Ketebe biha ilâ Ehl-is-Sagr bi Babil-Ebvab (ehli sünnet inançları açıklanır).