Gelengi
Gelengi adıyla anılan küçük kemirici hayvanlar sincaplara çok benzer. Aynı familyadan olan bu hayvanlar arasındaki en belirgin fark sincapların ağaçlarda, gelengilerin ise yeraltı yuvalarında yaşamalarıdır. Ayrıca gelengilerin kürkü daha sert ve kaba, bol tüylü kuyruklan da sincaplarınki gibi yukarıya kalkık ve kıvrık değil yere paraleldir.
Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa’da yaşayan gelengilerin iki ayrı cins oluşturan 50’den fazla türü vardır. Spermophilus cinsinin üyeleri tanm alanlarında ve bozkırlarda, Tamias cinsinden orman gelengileri ise ormanlık yerlerde yaşarlar. Kuyruklarıyla birlikte uzunluklan 17-52 cm arasında değişir; kürkleri de kahverengi, kızıl kahverengi ya da boz, çoğu zaman benekli ya da çizgilidir.
Gelengiler gündüzleri yiyecek aramaya çıkar ve tohum, üzümsü meyveler, ceviz, fındık gibi bitkisel yiyeceklerle beslenirler. Yanaklarının iç bölümünde küçük bir kese vardır. Topladıkları yiyecekleri bu avurt keselerine doldurup yuvalarına taşıyarak kış için depolarlar. Soğuk bölgelerde yaşayan türler kış uykusuna, kurak bölgelerde yaşayanlar da yaz uykusuna yatma alışkanlığındadır.
Avrupa ve Asya’da yaşayan türlerden bayağı gelengi (Spermophilus citellus) Türkiye’nin İç Anadolu, Trakya ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çok yaygındır. Ortalama uzunluğu 20 cm, kürkü toprak rengidir.
Kuzey Amerika’da yaşayan türlerden altın gelengi (Spermophilus lateralis), yazın başını ve omuzlarını bir pelerin gibi örten kızıl kahverengi ya da sarı tüyleriyle tanınır. California gelengisi (Spermophilus beecheyi) tarım ürünlerini kemirdiği için zararlı bir hayvandır. Alaska’da, Kanada’nın kuzeyinde ve Asya’da yaşayan Kuzey Kutbu gelengisi (Spermophilus undulatus) ise en iri türlerden biridir. Eskimolar’ın, kızıl kahverengi üstüne beyaz lekelerle bezenmiş güzel kürkü, eti ve derisi için avladıkları bu hayvanın uzunluğu 50 santimetreyi bulur.
Kuzey Amerika’da, Orta ve Doğu Asya’da yayılmış olan orman gelengileri öbür gelengilerden daha küçük yapılıdır. Kuyrukları dışında 10-20 cm uzunluğunda olan gövdelerini, boydan boya uzanan siyah, kahverengi ve beyaz şeritler süsler. Genellikle kalabalık koloniler halinde yaşayan orman gelengileri, toprağın altında neredeyse yeraltı kentleri gibi karmaşık yuvalar kurarlar. Kışın bu yuvalarına çekilip uzun bir dinlenme dönemine girerler, ama bu gerçek bir kış uykusu değildir.
