Gen bankası
Gen bankası, Canlı organizmaların genlerinin saklandığı yeri tanımlamak için kulanılan terim. Bu terim aşağıda anlatılacak bitki yetiştiriciliği bağlamında yaygın olarak kullanılır; ama aynı zamanda hayvan sperma ve embriyolarının yetiştiriciliğinde kullanılmak için dondurularak depolanmasını da kapsar.
Genetik çeşitlilik bitki yetiştiricisinin hammaddesidir; bitki yetiştiricisi yeni genler ararken, çoğunlukla, birbirine akraba olan türler dahil, ilkel bitkilerden ve yaban bitkilerinden seçim yapmak durumundadır. Yeni hastalıkların, yeni zararlıların ya da var olan hastalık nedeni organizmaların yeni biçimlerinin ortaya çıkması, biki çeşitlemesinin korunmasını zorunlu kılar; çünkü yetiştirilen çeşitlerin içinde bulunmayan hastalığa di-rençli genlerin içinde bulunabileceği bir potansiyeli oluşturur. Aynı zamanda, sözgelimi yüksek protein, iyileşmiş besleyici etkenler gibi yeni özellikler ve döllenebilme yeteneğinin yeniden kazanılması konusunda da istek vardır. Bunun sonucu olarak, bitki yetiştiricileri, durmadan değişen istemleri karşılamak için büyük ve çeşitlenmiş gen havuzuna gereksinme duyarlar.
Ürünlerin köken ve çeşitlenmelerine ilişkin bilgi edinebilmek için bitkisel ürünlerdeki genetik çeşitliliği biraraya toplamak gerekir. Bazı coğrafi bölgelerdeki tarım bitkileri, zengin bir çeşitlilik kaynağı oluşturagelmişlerdir. Ne var ki uygarlığın gün geçtikçe yayılması, ilkel bitkilerin ve onlarla akraba olan tarım bitkilerinin yapısında var olan doğal çeşitliliği azaltmıştır. Yeni yetiştirme programları sonucunda sağlanan tarımsal ilerleme, türü iyileştirilmiş tarım bitkilerinin gün geçtikçe daha geniş alanlara ekilmesi nedeniyle, ürün çeşitliliğini artıracağına azaltmış ve değerli genler taşıyabilecek eski tarım bitkilerinin yok olmasına neden olmuştur. Daha küçük bir gen havuzuyla sonuçlanan kötü ürün dönemleri, aynı zamanda bitkilerde genetik çeşitliliğin korunması gereği konusundaki bilincin artmasına da yol açmıştır. Çeşitli biçimlerde bitki gereçlerinin derlenmesi çabaları ilerlemektedir. Genellikle bu gereçler tohum, çiçektozu olarak korunur ve hücre kültürleri olarak da kullanılır. Gen bankalarının büyük bölümünde, tohumlar genellikle düşük ısıda ve düşük nemlilik koşullarında korunur. Bu koleksiyonların, bitkileri yetiştirerek ve yeni tohumlar alarak dönem dönem yenilenmeleri gerekir. Meyve ve kabuklu meyve türleri gibi, eşeysiz olarak çoğalan ürünlerin canlı koleksiyonlarına da, gün geçtikçe daha çok önem verilmektedir.