Pasaport
Pasaport, devletin, yurttaşlarına başka ülkelere gidip gelmeleri için verdiği bir seyahat belgesidir. Pasaport deyimi iki Fransızca sözcükten doğmuştur: Geçmek anlamını taşıyan “passer” ve liman anlamına gelen “port”. Önceleri pasaport ya da kimlik belgeleri özel kişilere ve yabancı limanlara giriş çıkış için güvenli geçiş hakkı isteyen gemilere verilmekteydi. Daha sonra bu uygulama gemiler için kaldırıldı.
Kimlik belgelerinin yüzyıllardan beri kullanılagelmesine karşılık, bugün bildiğimiz anlamıyla pasaport I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar birçok ülke tarafından gerekli görülmüyordu. 1945’te II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra turizmin gelişmesiyle birlikte seyahat belgesi almak yaygınlaştı.
Pasaport, seyahat edenin fotoğrafıyla birlikte adı, doğum tarihi, yurttaşı olduğu devlet gibi kişisel bilgileri içerir. Pasaport görevli memurlar tarafından, ziyaretçi kişinin o ülkede ne kadar süreyle kaldığını kanıtlayabilmek için, ülkeye girişte ve ülkeden ayrılışta damgalanır. Bazı ülkeler yabancıların ülkeye girişine izin vermeden önce vize uygulamayı gerekli görmektedir. Vize, ziyaretçinin pasaportunda o ülkeye kabul edileceğini gösteren bir damgadır ve gidilecek ülkeye varmadan önce o ülke devletinin konsolosluklarından alınır.
Her ülkenin farklı pasaport uygulaması vardır. Başvuruda bulunan kişi yeterli sayıda fotoğrafını, milliyetine ve doğumuna ilişkin belgeleri sağlamak zorundadır. Bunlar nüfus cüzdanı ve uyrukluğa kabul belgesi olabileceği gibi, yalnızca eski pasaport da yeterli olabilir.
Pasaport 10 yıla kadar uzayabilen belirli süreler için verilir ve yenilenebilir. Pasaport sahibi eşinin ve çocuklarının adını pasaporta yazdırırsa, birlikte seyahat etmeleri halinde bu kişilerin ayrı pasaportlar edinmelerine gerek yoktur.
Türkiye’de yasalara göre, yurtdışına çıkması güvenlik açısından sakıncalı sayılan, hakkında ceza soruşturması bulunan kişilerin yurtdışına çıkmaları İçişleri Bakanlığı’nca engellenebilir. Bu gibi kişiler pasaport alamayabilecekleri gibi, pasaportları olsa bile yurtdışına çıkışlarına izin verilmeyebilir. Ama bu gibi kararlara karşı yargı yoluna gidilebilir ve bunların idare mahkemesince iptali sağlanabilir.
