Hadrianus Duvarı
Hadrianus Duvarı, Roma İmparatorluğu yönetimindeki İngiltere’nin kuzey sınırlarını İskoç boylarından korumak amacıyla yapılmış bir Eski Roma surudur. Roma’nın İngiltere Valisi Agricola İS 84’te İskoçya’nın güneyini işgal etmişse de, ülkenin engebeli olması ve İskoç boylarının saldırganlığı yüzünden bölgeyi savunmak güçtü. Başka yerlerde savaşma gereği doğduğundan Romalılar birliklerini çekmek zorunda kalınca, İskoçlar yeniden saldırıya geçtiler. Bu yüzden 122’de İmparator Hadrianus İngiltere’ye gelerek adını taşıyan büyük surun ya da duvarın yapılması için gerekli hazırlıkları başlattı.
Toplam 118 kilometreyi bulan duvar Cheviot Dağları'nın güneyinde, ülkenin en dar yerinde yapıldı. Newcastle’dan başlayarak Tyne Irmağı’nın kuzeyinden geçen surlar Solway Irmağı üstündeki Bowness’e doğru en iyi savunma hattını oluşturacak biçimde uzanıyordu.
Duvar boyunca, aşağı yukarı her 1,5 kilometrede bir, devriye gezen birliklerin barınabileceği barakaları içeren küçük kaleler yapıldı. Bu kaleler arasında da ikişer kule yer alıyordu. Sonraları, içlerinde 500-1.000 süvari ya da piyadeden oluşan bir birliği barındırabilecek büyüklükte 16 kale daha yapıldı. Housesteads Kalesi’nin girişi, surları, tahıl ambarı, kışla ve karargâh kalıntıları günümüze kadar ulaşmıştır.
Duvarın ilk yapılan bölümleri 3 metre, öbür bölümler 2,5 metre kalınlığındaydı. Hadrianus Duvarı’nın yaklaşık 4,5 metre yükseklikte olduğu ve tepesinde mazgallı siperlerin bulunduğu sanılmaktaysa da, Northumberland ve Cumbria’daki kalıntılardan hiçbiri bu yükseklikte değildir.
Duvar son biçimini yaklaşık 136’da aldı, ama saldırıları önlemeye her zaman yeterli olamadı. Zaman zaman, birlikler başka bölgelere göreve gittiğinde, kuzeydeki İskoç boyları duvarı aşarak kaleleri yağmaladı.
Roma İmparatorluğunun zayıflaması ve birliklerin başka bölgelere gönderilmesi sonucunda garnizonların gücü azaldı. 5. yüzyılda surlar yer yer yıkılmaya başladı. Britonlar, Sakson paralı askerlerinin yardımıyla direnmeye çalıştılarsa da, kuzeyden gelen akınlar yoğunlaştı. Northumbria’da kurulan Anglosakson Krallığı kuzeye, Hadrianus Duvarı’nın ötesine doğru genişledi ve duvar bir sınır olmaktan çıktı.
