Hansa
Hansa, XII. yy'da ticaret risklerine ortaklaşa karşı koymak için kurulan tüccar birliklerini belirten genel terim. Üyeleri Sen ırmağı üstünde taşımacılık tekelini elinde tutan Paris su tüccarları hansası, İngiliz yün dışalımını yöneten Londra hansası, Champagne panayırlarında çalışan Kuzey Fransa ve Flaman kumaştüccarlarını bir araya toplayan On Yedi Kent hansası, çeşitli hansalara örnek gösterilebilir. Ama bu hansalardan, yalnızca Töton hansasının tarihsel önemi vardır.
Temeli Gotland'da Çalışan Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu Tüccarları Derneği'ne dayanan Hansa, aşağı Almanya kentlerinin, kentlerarası bir ticaret birliğinde birleşmeleriyle ortaya çıktı. Lübeck ile Hamburg'un 1241 'de imzaladıkları anlaşmaya, çok geçmeden Rostock, Stralsund, Wismar ve Lünenburg kentleri de katıldı. Kısa sürede Flandres, İsveç, Polonya ve Livonya'ya yayılan birlik, gücünü yavaş yavaş kabul ettirip, Baltık denizindeki ticaret tekelinden yararlanarak, Danimarka kralı Valdemar IV'ten bazı ticaret ayrıcalıkları elde etmeyi başardı (1370). Bu ayrıcalıkları, Flamanlara, İngilizlere ve Ruslara onaylatıp, bine yaklaşan neknesiyle, Hansa ticaret acenteleri (Novgorod, Bergen, Londra, Brügge) ile Hansa kentleri arasında Rus kürklerini, İskandinavya balıklarını, İsveç demirini, İngiliz ve Flaman kumaşlarını taşımaya başladı.
XVI. yy'da, birliğin gücü azalmaya başladı: İçte Alman prensleri güçlerini artırdıkları için, onların topraklarındaki kentler, prenslerin koruyuculuğunu Hansa'nınkine yeğlemeye başladılar; dışta Amerika'nın bulunması, ticaret eksenini Baltık denizinden Atlas okyanusuna kaydırdı. Bu arada Fransız, İngiliz ve HollandalI tüccarların rekabeti yeniden başlarken, Otuzyıl Savaşları da birliğe ağır bir darbe indirdi ve 1669'da birliğin yalnızca üç kenti (Lübeck, Bremen, Hamburg) kaldı. Bu kentler Almanya'da, XIX. yy'a kadar özel ayrıcalıklarını korudular.