Keme
Yalnız kemiriciler arasında değil omurgalılar arasında bile kemeler kadar insan yaşamına zarar vermiş başka bir hayvan yoktur. Özellikle bayağı kemenin (Rattus rattus) 14. yüzyıldan başlayarak büyük veba salgınlarından sorumlu olduğu ve milyonlarca insanın ölümüne yol açtığı bilinmektedir. Bu kötü ün, birçok zararsız türü bulunsa bile kemeleri en az sevilen hayvanlar arasına sokmuştur.
Bayağı keme gibi çok yaygın olan göçmen keme (Rattus norvegicus) insanlarla iç içe yaşayan, yeryüzünün hemen her yerine dağılmış bir türdür. Türkiye’de bayağı keme, her yörede, özellikle bodrum ve çatılarda ürerken, göçmen keme kıyı bölgelerinde, bodrumlarda ve lağımlarda görülür. Ev faresine çok benzeyen ama daha iri olan bu hayvanlar büyük kentlerde yaygın biçimde lağım faresi ya da sıçan adıyla tanınmaktadır.
Kemeler genellikle koyu renkli ve sivri burunludur. Ayakları ve kuyrukları tüysüzdür. Bazı türleri tavşan kadar iri olabilir. Bayağı kemenin kuyruğu dışında uzunluğu 20 cm, kuyruğu da gövdesinden daha uzundur. Göçmen kemenin kuyruğu dışında uzunluğu 25 cm olmakla birlikte kuyruğu gövdesinden daha kısadır. İyi bir tırmanıcı olan bayağı kemenin tersine göçmen keme yerde yaşar ve sudan hoşlanır.
Bayağı ve göçmen keme Avrupa’ya doğudan gelen gemilerle taşınmıştır. Avrupa’ya önce gelen bayağı kemenin 11., 12. ve 13. yüzyıllarda Kudüs’ü almak için düzenlenen Haçlı Seferleri sırasında ülkelerine dönen Haçlıların gemileriyle taşındığı sanılmaktadır. Göçmen kemenin Avrupa’da ortaya çıkışı daha sonra ve büyük olasılıkla 16. Yüzyılın başlarıdır. Kemeler bulaşıcı hastalıkların yayılmasına neden oldukları gibi depolanmış besinleri yiyerek ve bozarak da büyük zarar verirler. Gaz borularını kemirerek yangınlara, su borularını delerek su baskınlarına yol açarlar.
Kemeler en sert iklim koşullarına bile uyum sağlayabilirler. Kalın postları sayesinde gemilerin soğuk hava depolarında bile yaşayabildikleri bilinmektedir.
Kemelerin çok yaygın olmasının temel nedeni aşırı üreme yetenekleridir. Dişiler bir batında 6-22 yavru olmak üzere yılda sekiz kez doğurabilir. Bu yavrular ise yaklaşık üç ay içinde üremeye başlayabilir.
Baykuş, atmaca, şahin, gelincik, sansar gibi birçok kuş ve memeli, kemelerle beslenir. İnsanlar ise çeşitli zehirler ve kapanlar kullanarak kemelerle savaşmaktadır. Günümüzde kullanılan zehirler, eskilerine oranla çok daha güçlü ve hızlı bir biçimde etkili olmaktadır. Ama kemeler kullanılan aynı çeşit zehre karşı çabucak bağışıklık kazandığından, yeni yöntemler aranmaktadır.
Göçmen kemeden türetilen beyaz renkli bir soy evlerde beslenmekte, bilimsel araştırmalar için laboratuvarlarda yaygın biçimde kullanılmaktadır.
