Kırım Savaşı
Kırım Savaşı (1853-1856). Osmanlı Devleti ile Fransa, İngiltere ve Piyemonte Devleti’nin Rusya’ya karşı yürüttüğü Kırım Savaşı görünüşte dinsel nedenlerden çıkmıştır. Aslında savaşa yol açan gelişmelerin ardında Osmanlı Devleti’ni parçalamaya çalışan batılı devletlerin arasındaki anlaşmazlıklar yatar.
Rusya ile İngiltere Osmanlı Devleti’nin paylaşılması konusunda anlaşmazlığa düşünce, Osmanlı topraklarında yaşayan Ortodokslar’ın (Slavlar, Bulgarlar, Rumlar) öteden beri koruyuculuğunu üstlenmeye çalışan Rusya bu hakkı Osmanlı Devleti’ne resmen kabul ettirmek istedi. Rusya bir yandan da Hıristiyanların Filistin’deki kutsal yerlerinin korunması sorunu yüzünden Fransa ile anlaşmazlık içindeydi. Osmanlı Devleti, İngiltere ve Fransa’nın da desteğini alarak Rusya’nın isteklerini geri çevirince Rus ordusu Temmuz 1853’te Eflâk ve Boğdan’a girdi. Buna karşılık Osmanlı Devleti de hazırlık yaptıktan sonra Ekim 1853’te Rusya’ya savaş ilan etti. Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Balkanlar’a inmeye çalışan Rus ordusunu bozguna uğrattı. Doğu Anadolu'da toplanıp Kafkaslar’a doğru harekete geçen Abdülkerim Nadir Paşa komutasındaki bir başka Osmanlı ordusu ise yenilerek geri çekildi. Bu arada Rus donanması 30 Kasım 1853’te Sinop'a bir baskın yaparak limandaki Osmanlı filosunu batırdı.
Bu baskınla boğazların tehlikeye düştüğüne ve savaşın giderek genişleme eğilimi içine girdiğine inanan İngiltere ve Fransa 27 Şubat 1854’te Rusya’dan Eflâk ve Boğdan'ı boşaltmasını istediler. Bu istekleri geri çevrilince de Osmanlı Devleti ile bir ittifak antlaşması imzalayarak savaşa katıldılar. Rus ordusu da Tuna Irmağı’nı aşarak güneye yöneldi. 15 Mayıs 1854’te kuşattıkları Silistre'de kenti savunan Osmanlı birlikleri başarılı bir savunma savaşı verdi. Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre adlı oyununun konusunu oluşturan bu savunma ağır kayıplar veren Rus ordusunun 25 Haziran'da geri çekilmesiyle son buldu. Eflâk'ı da boşaltan Rus ordusunun ardından Ömer Paşa 6 Ağustos’ta Bükreş’e girdi.
İngiltere ve Fransa Rusya'ya daha ağır bir darbe indirmek için denizaşırı bir harekâta girişmeye karar vererek Eylül 1854’te Kırım’ın güneyine 60 bin kişilik bir ordu çıkardılar. 10 bin kişilik bir Osmanlı birliğinin de yer aldığı bu ordu Ekim 1854’te Sivastopol kentini kuşattı. Bir yıl süren birçok kanlı savaşta her iki taraf ağır kayıplar verdikten sonra müttefikler Eylül 1855'te Sivastopol'e girdiler. Bu arada Ruslar’ın elde ettiği tek başarı Kars’ı ele geçirmeleri oldu. İki yıldan fazla süren savaştan kesin bir sonuç alınamayacağı ortaya çıkınca her iki taraf da barış istemek zorunda kaldı ve 30 Mart 1856’da imzalanan Paris Antlaşması ile Kırım Savaşı sona erdi.
Siyasal alanda Rusya'yı gerileten, İngiltere ve Fransa'yı öne çıkartan Kırım Savaşı, Osmanlı Devleti üstündeki Rus baskısını bir süre için hafifletirken, İngiltere ve Fransa’nın etkisini artırmıştır. Paris Antlaşması’nda da yer alan Islahat Fermanı bu ülkelerin baskısıyla hazırlanmıştır. Savaşa küçük bir askeri güçle katılan Piyemonte ise İtalya’nın birliğini sağlama yolunda diplomatik bazı kazançlar elde etmiştir. Kırım Savaşı askerlik bakımından ise kötü yönetilmiş, denizaşırı bir harekât için yeterli destek sağlanamamış, bu yüzden birçok asker sağlık ve beslenme koşullarının kötü olması yüzünden ölmüştür. Öte yandan modern savaş taktikleri, cephe hareketleri ilk kez bu savaşta uygulanmış, cephe gerisi hizmetlerin başında gelen yaralıların tedavisinde Florence Nightingale çalışmalarıyla adını duyurmuştur.
