Salamis Savaşı
Atina’nın batısında, küçük bir ada olan Salamis, Eski Yunan tarihindeki en önemli savaşlardan birine sahne oldu. İÖ 480’de Yunanlılar saldırıya geçen Pers donanmasını burada geri püskürttü.
O yıl, Pers Kralı Kserkses’in orduları Hellespontos’ta (Çanakkale Boğazı) kurulan iki köprüden Yunanistan’ın kuzeyine geçti. Bunun üzerine Atmalılar ile Spartalılar aralarındaki eski anlaşmazlıkları bir kenara bırakarak işgalci Persler’e karşı birleştiler. Pers istilası Sparta güçlerince Thermopilai’de geçici olarak durdurulduysa da, Atina yolu henüz açıktı. Tanrı Apollon’un kendisine tapanlara seslendiği kutsal Delfi Tapınağı’ndaki kâhinlerden “Atinalılar tahta duvarlara güvenmeli” mesajı geldi. Yunanlılar, “tahta duvar” sözünün gemiler anlamına geldiğini düşündüler. Donanmaları, 200’ünü Atina’nın sağladığı 380 gemiden oluşuyordu.
Tümüyle boşaltılan Atina ve az sayıda askerle savunulan Akropol, Pers ordusunca yakılıp yıkıldı. 1.000 gemilik Pers donanması geldiğinde, Atinalı devlet adamı Themistokles bir köleyle Kserkses’e mesaj gönderdi. Söylentiye göre Themistokles bu mesajda, Kserkses’e Yunan donanmasını kuşatarak kaçmasını önlemeyi öğütlemişti. Eğer bu doğru ise, savaşı bırakarak kendi evlerini savunmaya gidecek Yunanlılar’ı durdurmayı amaçlamış olabilir. Ne olursa olsun, Pers gemileri savaştan önceki geceyi, Salamis çevresindeki kanalları ablukaya alarak geçirdi.
Gündoğumuyla birlikte Yunan borazanları saldırıyı haber verdi. Salamis’in karşısındaki anakara kıyısında Kserkses için bir taht kuruldu. Kserkses buradan savaşı izleyecekti. Pers gemileri saldırıya geçti, ama dar kanallarda düzgün bir biçimde savaşamayacak kadar çok gemi vardı. Bu yüzden dağıldılar. Öte yandan Yunanlılar disiplinli durumlarını korudular ve yalnızca 40 gemilerini kaybettiler. Pers donanması tümüyle bozguna uğratıldı. Pers donanmasına komuta eden, Kserkses’in kardeşi savaşta öldü. Yenik düşen donanma akşamüstü 200’den fazla kayıpla Hellespontos’a geri çekildi ve savaşmaktan vazgeçti. Yunan anakarasında kalan Pers güçleri ise İÖ 479’da Plataya’da yenilgiye uğratıldı.
