Korno Ailesi
Korno salyangoz kabuğu gibi kıvrımlı, bakır borudan yapılan, üflemeli bir çalgıdır. İtalyanca’da “boynuz” anlamına gelen corno sözcüğünden dilimize geçmiştir. Eski Mısır’da, Eski Roma’da ve Mezopotamya’da boynuzdan yapılan ilk örnekleri, işaret vermek ve avcılara yol göstermek için kullanılırdı. Günümüzde bazı ülkelerde çobanlar ve sürek avlarında avcılar hâlâ bu amaçla boynuz kullanırlar.
Kornonun gövdesini oluşturan boru, üflenen baş bölümünden alt uca doğru kıvrılarak genişler ve çan biçimli kalak bölümüyle son bulur. Çağdaş kornonun boru uzunluğu yaklaşık 3,3 metredir. Üflenen ucunda koni biçiminde, bek denen bir ağızlık vardır. Üzerinde flüt ya da klarnette olduğu gibi ses delikleri ya da üfleme dili yoktur. Dudaklar sıkıca ağızlığa bastırılıp üflenerek çalınır. Üflendiğinde borunun içindeki hava sütununun titreşmesinden ses elde edilir. Çıkan sesler üfleme sırasında dudakların duruş biçimine göre değişir. Dudaklar gevşek bırakılırsa bas sesler, gergin tutulursa tiz sesler elde edilir.
Bir çalgı teli ya da boru içindeki hava sütunu titreştiğinde çıkan sesler, duyulan temel seslerdir. Telin ya da hava sütununun bir bölümünün titreşmesinden çıkan, dikkatle dinlediğimizde duyulabilen zayıf seslere doğal armonikler (kısmi sesler) denir. Kornonun ses genişliği doğal armoniklerle sınırlıdır. Doğal armoniklerin müziğe daha elverişli olan tiz tonlarını elde etmek daha güçtür. Bu bakımdan korno, çalınması en güç ve en yorucu çalgılardan biridir. Ses alanı bakımından alto, bariton ve tenor olmak üzere üç türü vardır. Sağ elle kalak tıkanarak ya da kalağın içine surdin adı verilen bir parça takılarak kısık sesler elde edilir.
Çağdaş kornonun ses genişliği ve teknik yapısı ilk örneklerinden bu yana gerçekleştirilen bir dizi gelişmenin ve yeniliğin sonucudur.
Fransız Kornosu
Korno ailesinin en çok tanınan ve orkestralarda yaygın olarak kullanılan üyesi Fransız kornosudur. Kendi üzerine kıvrılan, konik kesitli bir borudan oluşur. Beke bağlı ucunda iç çapı 6,2 mm olan boru, alt uca doğru genişleyerek çapı 28-36 cm olan bir kalakla son bulur. Yumuşak ve dolgun bir tınısı vardır. Fransız kornosu 18. yüzyılın başlarında kır ve av temalarının işlendiği parçaların seslendirilişiyle orkestralara girdi. 1754’te kangal denen takılıp sökülebilen, sarmal biçimli uzun borular ve dirsek denen kısa borular eklendi. Bu yenilikler çalgının ses alanını önemli ölçüde genişletti. Besteciler, korno için yazdıkları müzik parçalarında, kornoculara dirsek değiştirmeleri için zaman aralıkları bırakmak zorunda kalıyorlardı. 1830’larda çalgıya boruları açıp kapamaya yarayan pistonlar takılarak bugünkü yapısına kavuşturuldu.
Korno Çeşitleri
Korno çeşitleri arasında düz, dar çaplı İngiliz kornosu'nu, İsviçre’de yaygın olan tahtadan yapılmış Alp borusu'nu, borazan olarak da bilinen büğlü'yü, 18. ve 19. yüzyıllarda posta arabalarının korucularının kullandığı sarmal, düz ya da hilal biçimli posta borusu'nu sayabiliriz. Korno ailesinin öteki üyeleri sakshorn, sonradan büğlü korno adını alan Alman kornosu flügelhorn ve kornet'tir. Posta borusundan geliştirilmiş olan kornet, trompetin yaygınlaşmasından önce sevilen bir solo çalgısıydı.
