Mabet Ağacı
Doğu Asya kökenli olan mabet ağacı (Ginkgo biloba), kentlerin kirli havasına kolay uyum sağlayabildiğinden ve hastalıklara dayanıklı olduğundan çoğu kez süs ağacı olarak parklara, cadde kenarlarına dikilir. Uzakdoğu’da kutsal bir ağaç sayılıp tapınakların (mabetlerin) bahçelerinde yetiştirildiğinden bu adla anılmıştır. Mabet ağacı, yaklaşık 200 milyon yıl önce yeryüzünde egemen olan bir ağaç grubunun günümüze kadar ulaşabilmiş tek üyesidir; öbür akrabaları tümüyle yok olmuştur. Günümüzde, doğada kendiliğinden yetişen yabani örneklerinin olup olmadığı da bilinmiyor. Yalnız bazı kaynaklar Çin’in batısındaki ormanlarda mabet ağaçlarının bulunduğunu belirtir.
40 metreye kadar boylanabilen mabet ağaçları gençken koni biçimindedir; yaşlandıkça, tepede yayılan dallarıyla oval bir görünüm alır. Bu ağaçların en tanıtıcı özelliği, dallara uzun saplarla bağlanan yelpaze biçimindeki yapraklarıdır. Tam ortasında derince bir yarık bulunan bu deri görünümündeki yapraklar ilkbaharda bozumsu yeşil renktedir; sonbaharda yaprakları sarardığında ağaçlar altın rengine bürünür.
Mabet ağacı ikievciklidir; yani tırtıl denen ince uzun ve sarkık erkek çiçekler ile dişi çiçekler ayrı ayrı ağaçlarda bulunur. Rüzgârla savrularak erkek ağaçlardan dişi ağaçlara taşman çiçektozları dişi çiçekleri dölleyerek meyve vermesini sağlar. Mabet ağacının tıpkı eriğe benzeyen meyveleri sapların ucunda tek tek ya da ikisi bir arada bulunur. Yaklaşık 2,5 cm uzunluğundaki bu meyvelerin yumuşak ve kötü kokulu, etli bölümünün altında sert kabuklu bir çekirdek (tohum) vardır. Hoş bir tadı olan bu tohumlar özellikle Çin ve Japonya’da kavrularak yenir.
Mabet ağacı geniş yapraklı bir ağaç olmasına karşılık çam, ladin ve köknarlarla birlikte “açık tohumlular” grubunda sınıflandırılır.
