Musluk, Vana ve Supap
Akışkanların, yani sıvı ve gazların akışını denetlemek için vanalar kullanılır. Basit bir vana türü gaz
musluğudur. Gaz musluğunda, ortasında delik bulunan konik bir tapa bir yuva içine yerleştirilmiştir. Tapa yuvada döndürülerek tapanın deliği borunun deliği hizasına getirilince borudan gaz geçer. Borunun deliği hizasına tapanın delik olmayan yanı getirilince de gaz akışı kesilir.
Tapalı vanalar yalnızca alçak basınçlar için elverişlidir. Yüksek basınç olan yerlerde vidayla açılıp kapatılan vidalı vanalar kullanılır. Bildiğimiz su musluğu basit bir vidalı vanadır. Bu tür bir muslukta bulunan kösele ya da lastikle kaplı bir disk, vidalı bir milin yardımıyla hareket eder. Disk, suyun içinden geçtiği metal yuvanın yüzeyine bastırınca su akışı kesilir.
Tek yönlü vanalar, bisiklet lastiği supabında olduğu gibi, akışkanın yalnızca bir yönde akması istenince kullanılır. Bisikletin lastiğine hava pompalanırken pompadan gelen basınçlı hava supabın tapasını iterek açar ye lastiğe hava dolar. Ama tapa öyle yapılmıştır ki, lastik şiştikten sonra içerideki havanın basıncı supabı açamaz, bu basınçla yuvasına sıkıca oturan tapa havanın dışarı çıkmasını önler.
Emniyet supapları, buhar makinesi kazanlarında olduğu gibi, basıncın belli bir sınırı aşmasını önlemek için kullanılır. Güçlü bir yayın kapalı konumda tuttuğu supabın açılabilmesi için belirli düzeyde bir basınç gerekir. Bu basınca ulaşıldığında supap açılır ve kazan içindeki basınç güvenli bir düzeye düşene kadar supaptan buhar çıkar. Basınç yeterince düştüğü zaman yay supabı yeniden kapar. Sabit buhar makinelerinin kazanlarında yay yerine bir ağırlık da kullanılabilir.
Savak vanaları ve sürgülü vanalar, büyük miktarlardaki sıvı akışını denetlemek için kullanılır. Bu tür vanaların sürgüsü, sürgülü bir kapı gibi kaydırılarak çalıştırılır. Sürgü açıkken kesintisiz bir akış sağlanır.
Basınç düşürücü vanalar, akışkanın basıncını düşürmek için kullanılır. Kaynakçıların kullandığı oksijen tüplerine takılan bu tür vanalar tüp içindeki yüksek gaz basıncını kaynak hamlacı için gerekli olan basınç düzeyine düşürür. Çamaşır makinesi gibi aygıtların fazla basınçtan zarar görmesini önlemek için, kentlerin su şebekelerinde de bu tür basınç düşürücü vanalardan yararlanılabilir.
Motor supapları, otomobil motorlarında hava ve benzin buharı karışımının silindire girmesini ve yanmış gazların silindirden atılmasını sağlayan supaplardır. Bu supapların çalışmasını krank miline bağlı bir düzenek sağlar.
