Tifo
Tifo, bağırsaklara yerleşen çomak biçiminde bir bakterinin yol açtığı bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalığın etkeni olan tifo basili (Salmonella typhi) kirli suların içilmesi ve mikroplu yiyeceklerin yenmesiyle insana bulaşır. Bu nedenle günümüzde, kanalizasyon sorununun çözüldüğü, içme sularının ve yiyeceklerin bu atıklarla kirlenmediği yörelerde tifo olayları eskiye oranla çok azalmıştır.
Yiyeceklerle alman mikroplar bağırsaklardaki lenf düğümlerine yerleştikten sonra kana karışır ve yaydıkları toksinlerle kan zehirlenmesine (septisemiye) yol açar. Bağırsaklarda geçen kuluçka döneminin süresi genellikle 10-15 gündür. Ardından ateş, baş ağrısı, halsizlik ve iştahsızlık gibi ilk hastalık belirtileri başlar. İnatçı ateş bir hafta içinde 40°C’ye kadar yükselir ve tedavi edilmezse 3-4 hafta sürer. 10 gün sonra da deride, özellikle karın bölgesinde küçük pembe lekeler belirir. Bu evrede genellikle kabızlık ya da ishal görülür; bağırsak duvarlarında geniş yaralar açılır, dalak büyür, akyuvar sayısı azalır ve hasta sürekli su kaybettiği için çok bitkin düşer. Özellikle iki yaşından küçük çocuklarda su kaybına bağlı ölüm tehlikesi daha fazla olduğundan, hiç zaman yitirmeden antibiyotik tedavisine başlanmalıdır.
Tifo basili gibi Salmonella cinsinden olan bazı bakteriler de A ve B tipi paratifo hastalığına yol açar. Sindirim bozuklukları, ishal, bulantı, ateş ve halsizlik gibi belirtiler tifoyu andırır, ama hastalık tablosu çok daha hafiftir. Bazen tifo ve paratifo basillerini bağırsaklarında barındıran kişiler hastalığı o kadar hafif geçirirler ki çoğu zaman hasta olduklarını bile anlayamazlar. Bu grubun küçük bir bölümü sonunda “taşıyıcı" durumuna gelir; yani, varlığının farkında bile olmadıkları halde tifo mikrobunu yıllarca bağırsaklarında taşır ve dışkıyla birlikte dışarı atarlar. Bu nedenle, kanalizasyonlardaki arıtma tesislerinde çok ciddi önlemler almak ve denize akıtılmadan önce bu atıklarda canlı mikrop kalmadığından emin olmak gerekir.
Bu önlemlerin alınamadığı aşırı kalabalık ve yoksul ülkelerde tifo basilleri içme sularına, meyve ve sebze bahçelerinin sulama sistemlerine ve toprağa karışabilir. Bu bölgelerde suyu mutlaka kaynatarak içmeli, çiğ sebze ve meyve yememelidir. Sinekler de tifolu hastaların dışkılarından aldıkları mikrobu suya ve yiyeceklere bulaştırdıklarından hastalık hızla yayılır. Bu nedenle, tifo ve paratifonun yaygın olduğu ülkelere gidecek kişilere koruyucu aşı yapılması önerilir.