Tokyo
Japonya’nın başkenti olan Tokyo, dünyanın en büyük kentlerinden biridir. Tokyo, kendi adını taşıyan körfezin batı kıyısındaki Kavasaki ve Yokohama ile birlikte, gökdelenleri, alışveriş merkezleri, bankaları, fabrikalarıyla geniş bir sanayi, ticaret ve bankacılık bölgesinin içinde yer alır. Tokyo Körfezi. Japonya’yı oluşturan dört adadan.en büyüğü olan Honşu’nun (Hondo) güneyindedir.
Tokyo’yu önemli bir kent yapan başlıca üç öğe, doğal yapısı, deniz kıyısında kurulmuş olması ve bir imparatorluk başkenti olarak tarihteki rolüdür. Dağlık bir ülke olan Japonya’da engebesiz bölge çok azdır; bu nedenle düzlüklerde nüfus çok yoğundur. Japonya’daki en geniş düzlük Tokyo’yu çevreleyen ovadır. Bu ovada yetiştirilen zengin tarım ürünleri Tokyo üzerinden Japonya’nın öbür bölgelerine gönderilir.
Japonya’nın demiryolu ağının merkezi Tokyo’dur. Tokyo’dan ülkenin her yanına trenle gidilebilir. Nüfusun yaklaşık beşte biri kenti çevreleyen bereketli ovada yaşar. Bu işgücü bolluğu Tokyo’yu sanayi için çok elverişli bir duruma getirmiştir.
Tokyo aynı zamanda önemli bir deniz ulaşım merkezidir. Tokyo Körfezi büyük okyanus gemilerinin yanaşamayacağı kadar sığ olduğu için, büyük gemiler körfezin ağzına 32 km daha yakın olan Yokohama limanına yanaşır. Yükler Yokohama’da boşaltılır ve körfez yoluyla Tokyo’ya gidecek mavnalara yüklenir. Kentteki sanayi kuruluşlarının gereksinim duyduğu kömür, petrol ve pamuk gibi hammaddeler Tokyo’ya bu yolla ulaştırılır.
Bugün Tokyo’nun bulunduğu bölgede tarihöncesine ait bir yerleşme olduğu biliniyorsa da, kent bugünkü konumunu oldukça geç bir tarihte aldı. Kent merkezinde, günümüzde imparatorluk sarayının bulunduğu yerde bir zamanlar Edo (ya da Yedo) Şatosu vardı. Edo Şatosu’nda 1868’e kadar ülkenin askeri yöneticileri olan şogunlar yaşardı. 1868’de İmparator Meici şogunluğu kaldırdı ve yönetim merkezini eski başkent Kyoto’dan Edo’ya taşıdı. Edo, “doğunun başkenti” anlamına gelen Tokyo adı verilerek başkent yapıldı.
Eylül 1923’teki şiddetli deprem ve ardından çıkan yangın Tokyo’nun kıyıdaki ticaret merkezine büyük zarar verdi. Bu bölüm modern batı mimarlığından esinlenilerek geniş caddeler ve yüksek beton yapılarla yeniden yapıldı. Ne var ki, II. Dünya Savaşı (1939-45) sırasında ABD uçaklarının bombardımanlarıyla bir kez daha yıkıldı.
Savaş sona erdiğinde Tokyo’nun yarısı yıkılmıştı. Kentten kırsal alanlara göçenler, planlı yollar ve yapılar bitmeden geri döndü. Sonuçta, hızla büyüyen Tokyo dünyanın en kalabalık kentlerinden biri durumuna geldi. Kentin bazı bölümleri, sanayi kuruluşlarına ve konutlara alan açmak için yeniden düzenlendi. Tokyo geniş caddeleri, depreme dayanıklı yapıları ve büyük mağazalarıyla geniş ve modern bir kent görünümüne kavuştu.
Tokyo’da Ueno, Şiba ve Hibiya parkları gibi birkaç güzel park varsa da, yeşil alanlar yeterli değildir. Kentin bazı bölümleri çok kalabalıktır. Yoğun yağışlardan sonra kuzeydeki Sumida Irmağı çevresinde bulunan alçak düzlükleri su basar. Tokyo Körfezi'nin suları ve kentin içinden geçen akarsular sanayi atıklarıyla kirletilmektedir. Hava kirliliği de ayrı bir sorundur.
Kentin başlıca ürünleri arasında elektrikli ve elektronik eşyalar, fotoğraf ve sinema makineleri ile video aygıtları ve motorlu taşıtlar sayılabilir. Güneyde yer alan Kavasaki-Yokohama bölgesinde petrol arıtımı, gemi, makine yapımı ve kimya sanayisi gibi ağır sanayiler yoğunlaşmıştır.
Tokyo, özellikle de kentin eğlence bölgesi Ginza geceleri çok renklidir. Dünyaca ünlü bir alışveriş merkezi olan Ginza, tiyatroları, otelleri, lokantaları ve ünlü Tokyo Kulesi ile turistlerin ilgisini çeker. Ülkenin en büyük kültür merkezi olan Tokyo’da çok sayıda müze ve kütüphane vardır. Tokyo Üniversitesi’ne bağlı Doğu Kültürü Enstitüsü de buradadır. Tokyo’da metro ve elektrikli trenlerle sağlanan hızlı bir taşımacılık sistemi vardır. Bununla birlikte, her gün milyonlarca kişi Tokyo’nun merkezindeki işyerlerine gittiğinden trafik sıkışıklığı başlıca sorunlardan biridir.
Japonya’nın dört bir yanından pek çok insan Tokyo’ya çalışmaya ve okumaya gelir. Nüfus 1945’ten bu yana yılda 300 bin dolayında artmaktadır.
Tokyo’nun nüfusu yaklaşık 8.323.699’dur (1988).
