Tundra
Tundra, Kuzey Amerika, Avrupa ve Rusya’da bulunan, ağaç yetişmeyecek kadar soğuk ve rüzgârlı olan geniş düzlükler için kullanılan bir sözcüktür. Tundraların kuzeyinde kar ve buzlarla kaplı kutup bölgeleri vardır. Güneydeyse tundralar, taygaların başladığı sınırda sona erer. Tundrada yetişen bitkiler içinde yosun, liken, ayakotu, yabanmersini, bazı bodur çalılar ve az sayıda bodur kavak, huşağacı ve kutup söğüdü bulunur.
Güneşin haftalarca ya da aylarca ufkun üstüne çıkmadığı uzun kış ayları boyunca tundrada yerler karla örtülüdür ve toprak donarak sertleşmiştir. Ortalama sıcaklık yılın ancak birkaç ayında donma noktasının üstüne çıkar. Yaz ortasında bile ortalama sıcaklık 10°C’yi geçmez ve sık sık don olur. Yazın karlar eriyip toprağın üst katmanlarındaki don çözüldüğü zamanlarda bile toprağın alt katmanları donmuş olarak kalır. Bu donmuş alt katmanlara, “sürekli donmuş” anlamında permafrost denir. Bölgedeki evler, sıcaklıklarıyla permafrostu eritip toprağa gömülmemeleri için özel biçimde yapılır.
Permafrost katmanlar aşağı su geçirmediği için toprağın yüzeyi çamurlu ve bataklık bir durum almıştır. Sürütatarcığı, sürü sineği ve sivrisinek gibi çeşitli böcekler bataklık çukurlarda çok büyük sayılarda ürer. İnsanların zararlı kabul ettiği bu böcekler tundralarda yaşayan kuğu, kaz, ördek ve birçok kıyı kuşu için zengin bir besin kaynağıdır. Yazın tundraya gelip burada yuva yapan ve üreyen bu kuşlar kış başlarken güneye göçer. Rengeyiği, misk öküzü ve karibu gibi göçmen hayvanlar da yazın tundraya gelip otlar. Tundrada yaşayan öbür hayvanlar arasında kutup tilkileri, ayılar, tavşanlar, lemmingler ve kurtlar vardır.
Az sayıda Eskimo ve Lapon’un yaşadığı tundrada nüfus yoğunluğu çok azdır. Tundrada çeşitli mineral kaynakları vardır. Aralarında petrol ve doğal gaz da bulunan bu doğal kaynaklar günümüzde işletilmektedir.
Tundraların oluşması için gerekli büyük toprak parçaları bulunmayan güney yarıkürede çok az olan tundralar, yalnız Antarktika’nın en kuzey bölümünde ve birkaç adada görülür. Ama yüksek dağların üzerinde, kar sınırı ile ağaç sınırı arasındaki yerlerde Alp tundrası denen ağaçsız bölgeler vardır.
