Vantuz Balığı
Vantuz Balığı, sıcak tropik bölge denizlerinde yaşayan dokuz kadar türden oluşur. Adlarını çeşitli deniz canlıları ve taşıtlarına yapışma özelliğinden alan bu balıkların en irisi 1 metre uzunluğa erişen çizgili vantuz balığıdır (Echeneis rıaucrates).
Vantuz balıkları iyi yüzmeye elverişli bir gövde yapısına, küçük kuyruk ve yüzgeçlere sahiptir. Bazıları hep aynı tür ya da gruptan iri yapılı hayvanlara yapışır. Öbürleri ise ayrım gözetmeksizin kaplumbağa, köpekbalığı, orkinos, kılıçbalığı, yunus ya da balina gibi çeşitli iri deniz hayvanlarına tutunurlar. Küçük vantuzbalıkları kulaklı folyalar ve güneşbalıklannın ağız içine yapışabilir.
Vantuz balıkları neden öbür canlılara yapışır? Bu soruya yanıt olarak, yapıştıkları canlıların bıraktığı artıklarla beslenmeleri gösterilmiştir. Ama beslenme amacı soruyu tümüyle açıklığa kavuşturmaz. Çünkü vantuzbalıkları gemilerin altına da yapışır. Bu durumda beslenmesi söz konusu olamaz. Ama yer değiştirirken enerji harcamamak için bir çeşit “otostop” yaptığı söylenebilir. Gerçekten vantuz balığı dişine uygun küçük balıklan görünce yapıştığı yerden ok gibi fırlayarak avını yakalayıp yutar, sonra eski yerine döner.
Vantuz balığının başındaki çekmen (vantuz) sırt yüzgecinin değişikliğe uğramasıyla oluşmuştur. Yüzgecin 10-20 dikeni oval bir tabağı andıran çekmenin içinde sağa ve sola uzanan destekleri oluşturur. Vantuz balığı çekmenini gözüne kestirdiği deniz canlısının derisine iyice bastırır ve daha sonra çekmen desteklerini yükseltir. Bunun sonucunda içte bir hava boşluğu (vakum) oluşur ve dıştaki suyun basıncı çekmenin yerleştiği yüzeye iyice yapışmasını sağlar. Bu tıpkı ıslatılmış bir kauçuk çekmenin sert yüzeylere yapıştırılmasına benzer. Vantuz balığı gövdesini ileri iterek çekmen desteklerini yayar ve yapıştığı yerden kurtulur.
Afrika, Japonya, Güneydoğu Asya ve Orta Amerika kıyılarında yaşayan insanlar vantuz balığını deniz kaplumbağalarını avlamak için kullanmaktadırlar.
