Yangtze Irmağı
“Uzun ırmak’’ anlamına gelen Yangtze Irmağı, Çin’in ve Asya’nın en uzun ırmağıdır. Uzunlukta dünyada üçüncü gelen bu ırmak, Yang-çe ve Changjiang adlarıyla da bilinir. Yangtze Irmağı Tibet sınırında, buzullarla kaplı dağlardan doğar. 1979’da kaynağı bulunduğunda ırmak yeniden ölçülmüş ve daha önce düşünüldüğünden de uzun olduğu anlaşılmıştır. Yangtze’nin toplam uzunluğu 6.300 kilometredir.
Doğu Çin Denizi’ne dökülen Yangtze, Çin’i boylu boyunca geçer ve kollarıyla birlikte en verimli bölgeleri akaçlar. Yangtze yüzyıllar boyunca önemli bir ticaret ve ulaşım yolu oldu. Irmağın ağzında Çin’in en büyük kenti olan Şanghay limanı yer alır. Irmak havzasında Nanking (Nanjing), Wuhan, Chongqing (Çungking) ve Chengdu (Çengtu) gibi nüfusu 2 milyonun üstünde olan büyük kentler vardır.
Yangtze yukarı çığırında derin ve dar bir vadi boyunca büyük bir hızla akar. Denize doğru giden yolun yarısından sonra dağlar arasındaki vadilerden geçerek Sichuan (Seçvan) eyaletine girer. Burada çunke adı verilen Çin yelkenlilerinden yararlanılır; ırmağın akış yönünün tersine yapılan yolculuklardaki ivinti yerlerinde, çunkeler kıyılardan iplerle çekilerek yol alabilir. Küçük buharlı gemiler ve mavnalar ise yardım almaksızın Sichuan limanlarına girebilir.
Yangtze Irmağı Hubei eyaletinde, sarp kenarlarının yüksekliği 610 metreyi bulan bir boğazdan geçer. Burada derinliği yaklaşık 152-182 metreye ulaşan Yangtze dünyanın en derin ırmağıdır. Tibet Dağları’nın eriyen karları ve ilkyaz yağmurlarıyla ırmak olağan düzeyinin en az 60 metre üstüne kadar yükselir. Sonraları ise daha durgun bir çığır izler. İç bölgelerle deniz kıyısındaki limanlar arasında bir ulaşım ağı oluşturan Yangtze’nin iki yakası yer yer köprülerle birbirine bağlanmıştır. Nanking ve Wuhan’da demiryolu köprüleri vardır.
Yangtze eskiden beri en önemli suyollarından biri olmuştur. 13. yüzyılda ünlü gezgin Marko Polo ırmak üzerinde işleyen sayısız tekneden çok etkilenmişti. Irmak elektrik enerjisi kaynağı olarak da çok elverişlidir. Ayrıca Wuhan’ın batısındaki Yichang’da büyük bir hidroelektrik santral yapılmaktadır.
Yazın yağan şiddetli yağmurlar yüzünden can ve mal kaybı ile sonuçlanan büyük taşkınlar olur. 1954’te Wuhan ve Nanking arasındaki 950 kilometrelik çığırı boyunca taşan Yangtze’nin neden olduğu korkunç yıkım hâlâ belleklerdedir.
