AKADEMİ
Akademi, en geniş tanımıyla, bir okuldur. Eski Yunanlı düşünür Platon’un İÖ 4. yüzyılda ders verdiği okul, tarihteki ilk akademidir. Bu okul adını, Atina yakınlarındaki Akademeia adlı bir zeytinlikten alır. Çünkü Platon ve öğrencileri bu zeytinlikte toplanarak matematik, doğa bilimleri ve en iyi yönetim biçimi gibi çeşitli konuları tartışırlardı.
Platon’un öğrencileri ve felsefesini benimseyenler, onun ölümünden sonra da Akademi’yi yaşattılar. İS 529’da, Roma İmparatoru Jüstinyen Akadem i’yi kapatıncaya kadar çalışmalar sürdürüldü. Akademi’nin öğrencileri ve öğretmenleri en çok sanat, edebiyat, müzik ve bilime ilgi gösteriyorlardı. Günümüzde yalnızca eğitim kurumlarma değil, bu konulan tartışmak için bir araya gelen üyelerin oluşturduğu bilim, edebiyat ve sanat derneklerine de akademi dendiği görülmektedir.
Bugün birçok ülkede bu tanıma uyan akademiler vardır. Bunlardan en ünlüsü Paris’teki Fransız Akademisi’dir (Academie Française). 1635’te Kardinal Richelieu tarafından kurulan bu akademinin üyeleri, 1639’dan 1694’e kadar çalışarak bir sözlük hazırladılar. O tarihten bu yana Fransız Akademisi, Fransız dili konusunda tek yetkili kurum sayılır. “Ölümsüzler” adıyla tanınan akademi üyelerinin sayısı bugüne kadar hiç değişmemiş, hep 40 olarak kalmıştır.
ABD’nin en ünlü akademilerinden biri, sanat değeri taşıyan sinema filmlerinin yönetmen, oyuncu, görüntü yönetmeni ve öbür yaratıcılarına verdiği Akademi Ödülü ile tanınan Sinema Sanat ve Bilimleri Akademisi’dir. Oskar adlı bir heykelcikle simgelenen A kademi Ödülü 1929’dan bu yana her yıl verilir.
İngiltere’nin en ünlü akademileri, her ikisi de Londra’da bulunan Kraliyet Sanat A kademisi (1768) ile Kraliyet Müzik Akademisi’dir (1822). Bunların yanı sıra, gene Londra’daki Kraliyet Tiyatro Sanatı Akademisi (1904) ile bilimsel çalışmalar yapmak üzere 1662’de kurulmuş olan Kraliyet Derneği (Royal Society) de ünlü akademiler arasındadır.
1725’te Rus Çarı I. Petro tarafından Petersburg Bilimler Akademisi adıyla kurulan bugünkü SSCB Bilimler Akademisi de bu alandaki ünlü araştırma kurumlarmdan biridir.
Türkiye’de hiçbir araştırma kurumu akademi adıyla anılmaz. Yakın zamana kadar akademi adını taşıyan birçok yükseköğrenim kurumu da artık yüksekokul, üniversite ya da fakültelere dönüşmüştür. Örneğin Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin bugünkü adı Mimar Sinan Üniversitesi’dir. Günümüzde akademi adını koruyan eğitim kurumlan olarak yalnızca Harp Akademileri ile Gülhane Askeri Tıp Akademisi kalmıştır.