Balıkesir
Balıkesir, Marmara kıyılarından Ege kıyılarına kadar uzanan, büyük bölümü Marmara Bölgesi'nde, geri kalan bölümü de Ege Bölgesi'nde yeralan İI.Yüzölçümü 14 292 km², nüfusu 1990 sayımında 973 314, merkezi Balıkesir kenti olan Balıkesir ili 19 ilçeye ayrılmıştır; Merkez; Ayvalık; Balya; Bandırma; Bigadiç; Burhaniye; Dursunbey; Edremit; Erdek; Gömeç; Gönen; Havran; İvrindi; Kepsut; Manyas, Marmara, Savaştepe; Sındırgı; Susurluk.
Doğuda Bursa, güneydoğuda Kütahya, güneyde Manisa', güneybatıda İzmir, batıda Çanakkale illeriyle sınırlı olan Balıkesir ilinin güneybatıda Ege denizi, kuzeyde de Marmara denizi ile kıyısı vardır. Orta kesiminde güney-kuzey doğrultulu bir çukur alan bulunur. Susurlu ırmağı tarafından boylanan bu çukur alan, yer yer darlaşıp boğaz biçimini aldığı gibi, bazı kesimlerde de genişleyerek ova biçimini alır: Balıkesir ovası, vb. İlin kuzey kenarında, Bandırma ve Erdek körfezleri arasındaki alçak bir kıstakla karaya bitişmiş olan Kapıdağ dağlık kütlesi (792 m) yükselir. Bu dağlık kütlenin açığında bulunan Marmara adaları da Balıkesir sınırları içindedir.
Susurlu ırmağının izlediği güney-kuzey doğrultulu çukur alan, ilin doğusunda ve batısında kalan iki dağlık alanı birbirinden ayırır. Çukur alanın doğusundaki dağlar, İç Batı Anadolu eşiğine bağlıdırlar. Çukur alanın batısındaki en önemli engebe, Balıkesir-Çanakkale il sınırı üstünde yükselen ve yükseltisi 1 700 m'yi aşan Kaz dağıdır.
Hem Ege denizine, hem de Marmara denizine kıyısı olan ve oldukça geniş bir alana yayılan Balıkesir ilinde, iklim çeşitlilik gösterir. İlin Ege denizine komşu olan Edremit-Ayvalık yöresinde, yazları sıcak ve çok kurak, kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iklimi egemendir. Edremit meteoroloji istasyonunun verilerine göre, en soğuk ay ortalaması 6,9 °C, en sıcak ay ortalaması 26,4 °C'tır. Bu istasyonda günümüze kadar kaydedilen en düşük ve en yüksek sıcaklıklar -7,6 °C (18.11.1964) ve 40,5 °C'tır (5.8.1962). Edremit'te 739 mm olan yıllık ortalama yağışın yaz aylarına düşen payı yüzde 3'ü bulmaz. Kıyıdan iç bölümlere doğru gidildikçe iklim sertleşir: Kışlar daha soğuk geçer; yazlar sıcaktır. Yaz mevsimi bu kesimde de kurak geçmekle birlikte, yaza raslayan yağış payı, Ege kıyılarında olduğu kadar düşük değildir. Balıkesir meteoroloji istasyonunda en soğuk ay ortalaması 4,9 °C, en sıcak ay ortalaması 24,6 °C'tır. Günümüze kadar kaydedilen en düşük sıcaklık -21,8 °C (13.11.1954), en yüksek sıcaklık 43,7 °C'tır. 609 mm olan yıllık yağışın yüzde 5,5'u yaz mevsiminde düşer. İlin Marmara denizi kıyılarındaysa, kuzey etkileriyle kış mevsiminde soğuk baskınları görülebilir. Bu kıyılarda en soğuk ay ortalamaları, Balıkesir kentindekinden yüksek, ama Edremit-Ayvalık yöresindekinden düşüktür: Bandırma'da en soğuk ay ortalaması 5,4 °C. Bu kesimde yazlar da daha serin geçer: En sıcak ay ortalaması, Bandırma'da 23,8 °C.
İklimdeki çeşitlilik, doğal bitki örtüsünün de çeşitlenmesine katkıda bulunmuştur. Akdeniz ve Karadeniz'e özel bitki türleri ile iç bölgelerimize özel bozkır bitki türleri birbirine karışır. İlin bazı kesimlerindeki dağların kuzeye bakan yamaçlarında, Karadeniz bölgesinin tanıtıcı ağacı olan kayın ağacının görülmesine karşılık, ilin Ege denizine yakın olan kesimlerinde, alçaklarda kızılçam, yükseklerde karaçam ormanlarına raslanır. Balıkesir ovasının tabanındaysa, bozkır görünüşü egemendir. İlin orman bakımından en zengin köşesi, Dursunbey çevresindeki karaçam ormanları ile Kaz dağındaki ormanlardır.
Balıkesir ilindeki akarsuların çoğu, Susurlu ırmağında toplanarak Marmara denizine ulaşır. Marmara denizine su taşıyan bir başka akarsu da, daha batıdaki Gönen çayıdır. Balıkesir ilinin Ege denizine ulaşan suları arasında en önemlisi, Edremit körfezine dökülen Havran çayıdır.
Balıkesir ilinin en önemli gölü 166 km² genişliğindeki Manyas gölüdür. Güneyden Kocaçay'la beslenen, sularının fazlasını Karadere aracılığıya Susurlu ırmağına akıtan Manyas gölü, deniz düzeyinden yüksekliği fazla olmayan, az derin bir göldür (yükselti: 10 m; en derin yeri: 15 m). Kuzeydoğu ucundaki "Kuş Cenneti" adı verilen köşe, Türkiye turizmi açısından önemlidir. Ağaçlık ve sazlık olan Kuş Cenneti'nde, sıcak ülkelerden mart başında gelen kuşlar, kuluçkaya yatarlar. Bu sırada göl suları da yükselmeye başladığından, kuşların yuva yaptığı ağaçların gövdeleri su içinde kalır. Böylece kuş yuvaları korunmuş olur. Küçük su canlıları ile balıkların bol olması, kuşların kolayca beslenmesini sağlamakta, gölde iki yüzden çok kuş çeşidi bulunmaktadır. İlkbaharda çeşitli balıkçıllar, cüce karabatak, büyük karabatak, beyaz pelikan, kahverengi pelikan, kaşıkçı kuşları, saz bülbülleri, çulha kuşları, vb., ağaçlar ve sazlar arasına yuva yapar. Yavrularını yetiştirdikten sonra, sonbaharda hep birlikte yeniden sıcak ülkelere göç ederler. Sonbahar ve kış aylarındaysa, gölün sazlıkları, daha çok ördekler için konaklama yeri olur. "Kuş Cenneti" adı, 1938'de, İstanbul Üniversitesi zooloji profesörlerinden Dr. C. Kosswig tarafından verilmiştir.
1990 sayımı sonuçlarına göre Balıkesir sınırları içinde 973 314 kişi yaşar. 1985-1990 arasında yıllık nüfus artış hızı, il merkezinde ve ilçe merkezlerinde ‰ 24,51, kırsal kesimde 3,59, ortalama 13,35 olarak Türkiye ortalamasının (21,71) oldukça altında gerçekleşmiştir.
EKONOMİ:
İkliminde ve doğal bitki örtüsünde olduğu gibi, ilin ekonomik etkinliklerinde de çeşitlilik gözlenir.
Balıkesir ilinde tarım, başlıca ekonomik etkinliktir. Tahıl türleri arasında buğday başta gelir. Sanayi bitkilerinden şekerpancarı üretiminin yaygınlaşmasında, Susurluk şeker fabrikasının önemli etkisi olmuştur. Tütün üretimi fazla olmamakla birlikte, "Gönen tipi" tütün,nitelikli tütünlerden sayılır. İlde zeytinlikler, bağlar ve çeşitli meyve ağaçlarının oluşturduğu dikili alanlar da geniş yer tutar. Erdek çevresinde daha çok sofra zeytini yetiştirilir: Edremit körfezi kıyılarıysa, Türkiye'nin en önemli yağ zeytini yetiştirme alanıdır. İl sınırları içindeki Marmara adalarında da, zeytincilik ve bağcılık gelişmiştir. İlin hayvan varlığı arasında, koyun önemli yer tutar. Balıkesir, koyun sütü üretiminde Türkiye illeri arasında ön sıralarda yer alır. Öteki hayvanlar sayıca önemli değildir. İpek böcekçiliğinin oldukça eski bir geçmişi olmakla birlikte, eski önemini büyük ölçüde yitirmiştir.
Yeraltı gelir kaynakları pek çeşitli olmayan il topraklarının en önemli yeraltı zenginliği, bor yataklardır. Orta Çağ'dan bu yana Susurlu vadisi boyunda işletilen "borasit yataklarından çıkarılan madenler, cam, sır ve boya işlerinde kullanılmak için Venedik'e gönderilmiştir. Günümüzde, ilin başka kesimlerindeki "kolemanit" tipindeki bor yatakları işletilmektedir. Balıkesir ilindeki bir başka önemli maden olan gümüşlü kurşun, Balya'da işletilmiş, Cumhuriyet döneminde tükenmiştir. Edremit'in doğusundaki Eymir demir yataklarıysa Cumhuriyet döneminde de işletilmiştir. Balıkesir ilinin öbür yeraltı zenginlikleri arasında, Kapıdağı yarımadasındaki granit yatakları ile Marmara adasındaki Eski Çağ'dan bu yana işletilen mermer yatakları sayılabilir.
Sanayi kuruluşları arasında Susurluk Şeker fabrikası, Balıkesir Çimento fabrikası, Bandırma Boraks ve Asitborik fabrikası başlıca kuruluşlardır. Edremit körfezi çevresinde zeytinyağı ve sabun|sanayisi gelişmiştir. Susurluk, Dursunbey, Bigadiç ve Sındırgı dolaylarında da, orman ürünlerini değerlendiren sanayi kuruluşları vardır.
ULAŞIM:
Balıkesir ili, ulaşımın gelişmiş olduğu illerimizdendir. Marmara ve Ege kıyılarını birleştiren demiryolunun, il merkezinde Kütahya'dan gelen demir yoluyla birleşmesinin yanı sıra, Balıkesir, kara yolları için de bir kavşak noktasıdır (İstanbul, İzmir, Çanakkale'ye giden yollar burada düğümlenir). Bandırma limanının yükleme -boşaltma etkinliği de gün geçtikçe artmaktadır.
