Çobanaldatan
İlkbahar ve yaz akşam larında çalılıkların arasında dolaşırken karanlığın içinden birden garip bir çığlık sesi duyarsanız, bu büyük olasılıkla çobanaldatanın ötüşüdür. Bütün gün fundalıkların arasında gizlenen ya da uyuklayan bu kuşlar akşam karanlık basınca hareketlenerek böcek avlamaya çıkarlar. 72 türü olan bu gece kuşları Yeni Zelanda ve bazı Pasifik Adaları dışında dünyanın hem en her yerine dağılmıştır.
T ürkiye’de yaşayan tek tür olan bayağı çobanaldatan ( Caprimulgus europaeus) yaklaşık 30 cm uzunluğunda ilginç görünüm lü bir kuştur. Bozum su kahverengi üzerine daha koyu renkte benek ve çizgilerle kırçıllanmış tüyleriyle, gün ışığında bile kuru dal ve yapraklardan çok zor ayırt edilir. Kanatları ve kuyruğu oldukça uzun, bacakları kısa ve zayıf olan bu kuşun kafası geniş ve basık, gözleri de iridir. Kısa ve geniş gagası kapalıyken çok küçük gibi görünür, am a derin yarıklı olduğu için ağzı çok fazla açılabilir. Ağzının çevresinde kalın ve sert tüyler vardır. Erkeğin kuyruğu ve kanatları ak beneklerle bezenmiştir.
Bir gece kuşu olan çobanaldatan gece kelebeği ve güve gibi uçan gece böcekleriyle beslenir. Yum uşak kanat tüyleriyle hiç ses çıkarm adan uçar ve böcekleri havada izleyerek geniş ağzıyla bir anda yakalar. Zorunlu olm adıkça yürüm eyen bu kuşlar dinlenm ek için yere konduklarında sanki toprağa yapışmış gibi boylu boyunca uzanırlar. Bu halleriyle, kondukları yerden bir daha kalkam ayacakmış gibi görünürlerse de ürktükleri anda zorla havalanarak başka bir yere konar ve kolay kolay yakalanm azlar. Çobanaldatan adı belki de sinek, böcek avlam ak için hep sürülerin çevresinde dolaşm alarından ve bu aldatıcı davranışlardan kaynaklanmıştır.
Yazları Avrupa’ya ve Asya’nın batı bölüm lerine gelerek buralarda üreyen bayağı çobanaldatan kışın Afrika’ya göçer. Avrupa’da seyrek ağaçlıklarda, çalılık bölgelerde ve fundalıklarla kaplı yüksek arazilerde bulunur; genellikle çalı öbekleri arasındaki boşluklarda yuvalanır. Üreme mevsiminde dişi kuş çıplak toprağa kirli beyaz üzerine kahverengi benekli iki yum urta bırakır. Yumurtadan çıkan yavrular koyu renk benekli tüyleriyle toprağın üzerinde kolayca fark edilmez.
