Döküm
Döküm, Bir kalıbın içine boşaltılan sıvı maddenin katılaşması sağlanarak istenilen biçimde bir nesne üretme süreci. Sıvı durumda bulunan pek çok maddenin kalıba dökülebilmesine ve cam, kil, metal gibi maddelerin çok eski çağlardan bu yana dökümde kullanılmasına karşın, günümüzde sanayideki döküm işlemlerinde en çok metaller ve plastikler kullanılmaktadır.
Dökümde kullanılacak kalıp, kum gibi çukurlaştırılabilir bir maddeden yapılır. Kalıbı çıkarılacak nesnenin bir örneği (maça) kuma bastırılır ve oluşan boşluk döküm gereciyle doldurulur; bu gereç sertleşerek kalıbın biçimini alır. Dökümde kullanılan birçok kalıp tipinde, kalıp gereci olarak en çok kum kullanılır. Metal, çimento ya da seramik kullanılarak da kalıplar yapılabilir.
Kum dökümü: Kum dökümünde en yaygın kullanılan döküm gereci yeşil kumdur (belirli döküm türleri için, metal içeren kumlar da kullanılır). Yeşil kum, herkesin bildiği silisyumlu kum ile kil, su ve öbür bağlayıcı maddelerin bir karışımıdır. İki parçalı bir kutu içine yerleştirilir ve maçanın çevresinde sıkıştırılır. Kum yeterince sıkıştırılınca, iki parça ayrılır ve maça çıkarılır. Maçanın boyutları, metal soğurken oluşacak büzülme dikkate alınarak ayarlanmalıdır.
Ergimiş metalin akıtılması sırasında sıkışacak hava ve gazların çıkmasını sağlamak için, kalıpta uygun kapılar ve çıkışlar açılır. Büyük döküm parçaları, kalıp boşluğuna nesnenin iç boşlukları biçiminde kumdan oluşan parçalar yerleştirilerek dökülür. Yaş kalıp kumuyla olumsuz tepkimeye girmesi nedeniyle dökülemeyen metal alaşımları için, kuru kumdan kalıplar kullanılır. Bunların hazırlanması da yeşil kum kalıpları gibidir; ama kalıp oyuğunun yüzeyine kumu sertleştirici maddeler püskürtülerek, kalıbın biçimini koruması sağlanır.
Not: Hassas döküm: Sanayide ince ayrıntılı hatasız parçaları üretmek için kullanılır. Hassas dökümde maça, kalıp ısıtılarak eritilir ya da ergimiş metal dökülürken buharlaşır. Maça, ince silikat kaplı balmumundan ya da plastik köpükten yapılabilir.
Kabuk döküm: Bu döküm işleminde maça, yüksek derecelere kadar (177 °C- 371 °C) ısıtılan metalden yapılır. Kalıp gereci, kum ve ısıyla sertleşen reçine karışımıdır. Isıtılmış maçanın çevresine yerleştirilince, reçine sertleşerek kumu ince bir kabuk biçiminde birbirine yapıştırır. Böylece maçanın bir kopyası elde edilir. Destekleyici bir gereçle de güçlendirilen bu kabuk, döküm kalıbını oluşturur.
Savurma döküm: Ergimiş metalin dökülmesi sırasında kalıp hızla döndürülerek ortası boş silindir biçimi dökümler yapılabilir. Öbür döküm türleri arasında, suyla soğutulan bir kalıbın içine ergimiş metal dökülerek profil boru gibi metal çubukların çekildiği sürekli döküm de vardır. Boyut toleransı az olan ve çok temiz yüzey gerektiren dökümlerde, fırınlanmış seramik kalıplar kullanılır.