Fotoğraf Makinesi
Fotoğraf Makinesi, ışığa duyarlı film üzerinde görüntü elde etm eye yarayan bir aygıttır. Bu makineler görüntüleri kalıcı ve gerçeğe uygun biçimde kaydederler. Bir düğme kadar küçük ya da içine bir insanın girebileceği kadar büyük, çeşitli boyutlarda fotoğraf m akineleri vardır. Çalışma yöntem leri bakım ından da farklılık gösteren fotoğraf m akinelerinin tek m ercekli, tek hızlı basit m odelleri yanında, kullanıcının isteğine göre ayarlayabileceği ya da elektronik olarak ayarlanan, farklı objektifler kulanabilen karmaşık türleri de bulunm aktadır. Fotoğraf makineleri çoğunlukla kullandıkları filmin boyutlarına ya da türüne göre adlandırılır. Hastanelerden işyerlerine, bilimsel araştırma laboratuvarlarından gazetelere kadar pek çok yerde kullanılan fotoğraf m akineleri genellikle birbirine benzer biçimde çalışır.
Fotoğraf makinesi en basit biçimiyle bir yüzünde cam bir mercek bulunan ve içeri ışık sızdırmayan kapalı bir kutudur. Merceğin karşısındaki yüzünde, ışığa duyarlı yüzü merceğe dönük olan filmin bulunduğu bir düzenek vardır. Filmle mercek arasında, mercekten geçen ışığın filmi önceden belirlenmiş bir süre kadar etkilemesini, yani filme belli bir süre poz verilmesini sağlayan obtüratör (örtücü ya da ışık kesici) bulunur.
Fotoğraf çekmek için makine, vizör yardımıyla fotoğrafı çekilecek kişi, nesne ya da manzaraya, yani konuya yöneltilir. O btüratörü açmaya yarayan bir düğme olan deklanşört basıldığında, obtüratör belli bir süre (genellikle saniyenin çok küçük bir bölümü) için açılır ve mercekten gelen ışığın filme ulaşm asına olanak verir. Bu çok kısa süre içinde mercek fotoğrafı çekilecek konunun görüntüsünü film yüzeyine düşürür. Mercekten geçen ışık, filmin yüzeyini kaplayan ışığa duyarlı kimyasal maddeyi etkiler. Bu film bir dizi banyodan geçirilerek, fotoğrafın basılabilmesine yarayan negatif elde edilir.
ASA/İSO ya da DİN sayılarıyla gösterilen değişik hızlarda filmler vardır. Filmin hızı ışığa duyarlık derecesini gösterir. Düşük hızlı film (50 ASA ya da daha az) ışığa karşı yavaş tepki gösterdiğinden çok aydınlık ortamlarda kullanılır. Orta hızlı film ler (50-125 ASA ) olağan güneşli havalarda, yüksek hızlı filmler (200 A SA ya da daha fazla) ışığın az olduğu bulutlu havalarda ve gölgede iyi sonuç verir.
Basit bir fotoğraf makinesinde yaklaşık 2,2 cm çapında daire biçimli bir mercek bulunur. Ama daha gelişmiş makineler, her biri büyük bir titizlikle biçimlendirilm iş ve yüzeyleri parlatılmış çeşitli merceklerden oluşan mercek sistemleriyle donatılmıştır. Bu mercekler çok daha net görüntü elde edilmesini ve zayıf ışıkta bile fotoğraf çekilebilmesini sağlar. Günümüzde kullanılan merceklerin çoğunun yüzeyi, istenmeyen yansıma ve parlamaları önlemeye yarayan, son derece ince bir magnezyum flüorür katmanıyla kaplanmıştır.
“Mercek açıklığı” ışığın filme ulaşmak için geçebileceği mercek alanının büyüklüğünü gösterir. Basit bir fotoğraf makinesinde mercek açıklığı oldukça küçüktür, ama güneşli havalarda iyi fotoğraf çekimi için yeterli ışık filme ulaşabilir. Daha zayıf ışıkta fotoğraf çekebilmek için ise büyük mercek açıklığı gereklidir. Bu kez de, daha parlak ışıkta fotoğraf çekerken mercek açıklığının azaltılması gerekir. Mercek açıklığını değiştirebilmeye olanak veren bu düzenek diyafram olarak adlandırılır.
Diyafram , bir ayar bileziğini hareket ettirerek açılıp kapanabilen, üst üste bindirilmiş metal kanatçıkların oluşturduğu bir halkadır. Diyafram bileziğinin üzerinde “f değerleri” olarak bilinen ve genellikle 2 ile 16 arasında değişen bir dizi sayı işaretlenm iştir. Diyafram bileziği bulunduğu f değerinden bir büyüğüne getirildiğinde, diyafram mercekten geçen ışığı bir öncekinin yarısına indirecek biçimde kapanmış olur. Merceklerle diyaframın bulunduğu bölüm objektif olarak adlandırılır.
Birçok makinede elle ayarlanabilen, değişken hızlı o btüratör bulunur. Bu, fotoğraf çekenin diyafram açıklığı ile diyaframın açık kalacağı sürenin çeşitli bileşimleri arasında seçim yapabilmesini sağlar. Genelde, değişken hızlı obtüratör fotoğrafçıya bir saniyeden saniyenin binde birine kadar değişen dokuz farklı hızdan birini seçme olanağını ve deklanşörü basılı tuttuğu sürece obtüratörün açık tutulabilmesi kolaylığını sağlar. Günümüzde fotoğraf makinelerinin çoğunda obtüratörün açık kalacağı poz süresi otomatik olarak belirlenir. Fotoğraf makinesindeki kadmiyum sülfürlü bir fotosel gelen ışığın şiddetini ölçer ve buna göre ya obtüratör hızını ya diyafram açıklığını ya da ikisini birden ayarlar. Modern makinelerdeki obtüratörlerde, yetersiz ışıkta fotoğraf çekmek için kullanılan flaşın takıldığı yerle bağlantılı bir elektrik anahtarı da bulunur. Bu anahtar flaşın obtüratör açıkken, tam zamanında patlamasını sağlar.
35 mm genişliğinde film kullanılan 35 milim etrelik fotoğraf makineleri kullanımı en yaygın olanlardır. Bu makinelerde 20, 24 ya da 36 pozluk film kullanılır. Bazı fotoğraf makinelerinde film sarmaya ve arka arkaya hızla bir dizi fotoğraf çekmeye yarayan bir motor bulunur.
Fotoğraf makinelerinde iki temel tasarım vardır. Bunlardan, vizörleri fotoğrafı çekilecek konunun doğrudan görülebilmesine olanak sağlayanlarda netlik ayarı, mercekle bağlantılı bir telemetre aracılığıyla gerçekleştirilir. Böylece, mercekle film arasındaki uzaklık konu ile mercek arasındaki uzaklığa göre ayarlanarak görüntünün tam film üstüne düşmesi sağlanır. Obtüratör açıkken bile görüntünün izlenebildiği bu tür kameralar genellikle ucuzdur.
Daha yaygın olan tür ise tek objektifli refleks fotoğraf makinesidir. Bu makinelerde vizörden bakıldığında fotoğrafı çekilecek konu merceğin “gördüğü” gibi görüldüğü için, fotoğrafçı netlik ayarını ve kom pozisyonu daha doğru bir biçimde yapabilir. Tek objektifli refleks makinelerin en büyük üstünlüğü objektifin değiştirilebilir olmasıdır. Böylece, dar ve sıkışık bir alandaki çekimler için geniş açılı objektif, uzaktaki görüntülerin çekimi için ise teleobjektif kullanılabilir. Çok yakındaki nesnelerin çekimi için uzatma borusu ya da körük kullanılır. Ayrıca, odak uzaklığı değişken zoom objektif kullanarak, birkaç makineyle yapılabilecek bir iş tek bir makineyle yapılabilir.
Daha eski tip, çift objektifli refleks fotoğraf makinelerinde, birbiriyle bağlantılı iki özdeş mercek bulunur. Bunlardan üstte olanıyla fotoğrafın kompozisyonu ve netlik ayarı yapılırken alttakiyle fotoğraf çekilir. Bu tür makinelerde kare biçiminde fotoğraf elde etmeye yarayan daha geniş filmler kullanılır.
“Polaroid” fotoğraf makinesinde ise bütün fotoğraf çekme işlemi hızlandırılmıştır. Kullandığı özel film makinenin içinde banyo edilip basılarak bir dakika içinde fotoğraf elde edilir.
Fotoğraf çekme sorununu basit bir biçimde çözmek isteyenler için en uygun makine kaset film kullanan makinelerdir. Fotoğraf çekmeye başlamak için kaseti makineye koymak yeterlidir; filmi sarmak için uğraşmak gerekmez. Bu tür makinelerde filmin konması, poz süresinin belirlenmesi, her çekimden sonra makinenin kurulması ve ışığın yetersiz olduğu durumlarda flaş kullanılması otomatik olarak gerçekleştirilir. Cepte taşınabilecek kadar küçük olan bu makinelerden bazıları her türlü hava koşuluna dayanacak biçimde yapılmıştır. Tatilde fotoğraf çekmek için çok uygun ve kullanışlı olmakla birlikte, kullandıkları filmin genişliği yalnızca 16 mm olduğundan büyütülmeye elverişli değildir. Son yıllarda ortaya çıkan disk filmler için de aynı sakınca söz konusudur.
Kaset film kullanan makinelerden daha büyük olmayan 35 m ilim etrelik fotoğraf makineleri de vardır. Ama bunların objektifleri ve obtüratör düzenekleri ötekilere oranla daha gelişmiştir. Bunların birçoğunda, deklanşöre basıldığında mercekleri hareket ettirerek netlik ayarını otomatik olarak yapan düzenekler bulunur. Bu ayar saniyenin binde birinden daha kısa bir sürede yapıldığından hareket eden nesnelerin bile net görüntüsü elde edilmektedir.
