Gulf Stream
Gulf Stream en önemli okyanus akıntılarından biridir. Atlas Okyanusu’nun kuzeyindeki su yüzeyinde saat yönünde ilerleyen büyük akıntının bir parçasını oluşturur. Gulf Stream’in ilk kez, 16. yüzyılda Atlas Okyanusu’nu geçerek Yenidünya’ya giden İspanyol denizcileri farkına vardı. 18. yüzyılda, aralarında Benjamin Franklin’in de bulunduğu bilim adamları, 19. yüzyılda ise bir ABD araştırma grubu bu akıntıya ilişkin daha ayrıntılı araştırmalar yaptılar. Bu konudaki en önemli çalışmayı 1930’da ABD’de, Massachusetts’deki Woods Hole Okyanusbilim Enstitüsü yaptı. (Aynı enstitü 1986’da batık yolcu gemisi Titanic’in yerini de saptamıştı.) Günümüzde ise yörüngeye oturtulan yeni uydular aracılığıyla Gulf Stream’in haritası çıkarıldı.
Alize rüzgârlarının etkisiyle ekvator yakınlarındaki ılık, tuzlu su kütlesi geniş bir akıntı biçiminde önce Karayib Denizi’ne, oradan da Meksika Körfezi’ne sürüklenir. Bu ılık akıntı Florida’nın güneyindeki boğazdan Gulf Stream olarak ortaya çıkar. Bu noktada lacivert renkte, 65 km genişliğinde ve 600 metre derinliğindedir. Saatte 6 km hızla ilerler ve yüzeyde su sıcaklığı 26°C-29°C arasında değişir. Giderek genişler, sığlaşır ve yavaşlar, ABD’nin doğusundaki Kuzey Carolina kıyılarını izleyerek Hatteras Burnu’na doğru akmaya başlar. Burada batı rüzgârlarının ve dünyanın dönüşünün etkisiyle kuzeydoğuya yönelir. Newfoundland’in birkaç yüz kilometre açıklarına gelir. Yolu üzerinde, kıyı boyunca güneye doğru akan soğuk Labrador Akmtısı’nı geçer. Akıntılar birbirine karışmaz ve burada suyun sıcaklığı birkaç metrede 10°C kadar fark edebilir. İki akıntıyı ayıran bu bölgeye “soğuk duvar” denir. Bölgeden geçen bir gemi, çok ilginç bir biçimde su sıcaklığını pruvasında 1°C, kıç tarafında ise 13°C olarak ölçmüştür. Gulf Stream’in üzerindeki sıcak ve nemli hava, yanından geçen soğuk akıntının etkisiyle yoğunlaşır ve bölgede yoğun bir sis oluşur. Bu tehlikeli sis Grand Sığlığındaki balıkçılık alanlarını etkiler.
Newfoundland’in doğusunda geniş ve yavaş bir akıntıya dönüşen Gulf Stream, Avrupa’ya doğru ilerler. Bu bölgedeki adı Kuzey Atlas Okyanusu Akıntısı’dır. Okyanusun ortalarında bu akıntı ikiye bölünür. Bir bölümü güneye döner ve Kanarya Adaları Akıntısı’nı oluşturur. Bu akıntı Kuzeybatı Afrika’yı geçerek batıya yönelik Ekvator Akıntısı’yla birleşir. Öbür bölümü ise Fransa, Britanya Adaları, Norveç, İzlanda ve Spitzberg (bugün Svalbard) kıyılarına ulaşır. Akıntı hâlâ sıcaktır. Böylece kıyılarını etkilediği ülkeler aynı enlemdeki başka ülkelere göre daha yumuşak bir kış geçirir. Örneğin, Kanada’daki Labrador ve St. Lawrence Körfezi kıyıları buz tutarken, aynı derecede kuzeyde yer alan İngiltere’de buzlanma olmaz. Norveç kıyılarında kış boyunca buz görülmezken, İsveç’in kıyıları üç ay boyunca buzlarla kaplanır.
