Kartaca
Kartaca ve Roma, eskiçağda Akdeniz’de askeri ve ticari üstünlük için savaşan iki büyük devletti. Roma imparatorluğu ile Kartaca arasında çıkan üç savaş tarihe Kartaca Savaşları adıyla geçmiştir.
Kartaca’nın kuruluşuna ilişkin kesin bilgiler yoktur. Bir efsaneye göre Kartaca, Roma’nın kuruluşundan yaklaşık 100 yıl önce, İÖ 814’te Tyros (bugün Sur) kentinden gelen Fenikeliler’ce kuruldu. Romalı şair Virjil’in Aeneis adlı şiirinde sözü edilen Kraliçe Dido, Kartaca’nın ilk yöneticisi ve Tyros Kralı Belus’un kızı olan Elissa’dır. Kraliçe Dido yanındaki Tyros soylularıyla birlikte Kuzey Afrika’ya doğru yelken açar ve orada yaşayan halktan “bir boğa postunun örteceği büyüklükte toprak” satın alır. Aslında bir boğa postu çok küçük bir alan kaplayacağından, Kraliçe Dido posttan incecik şeritler kestirtir ve büyük bir alanı bu şeritlerle çevreleyerek buraya bir kale diktirtir. Kaleye boğa postu anlamına gelen Byrsa adı verilir ve çevresine Kartaca kenti kurulur.
Kartacalılar kentlerini Kuzey Afrika’da, bugünkü Tunus kentine yakın bir körfezde kurmuşlardı. Kentin konumu savunma açısından çok elverişliydi. Kartacalılar Atlas Okyanusu’na açılarak kuzeyde İngiltere, güneyde Gine kıyılarına kadar uzandılar, çok uzak ülkelerle ticaret yaptılar. Kartaca Savaşları sırasında bu kentte, çoğu köle olmak üzere yaklaşık 700 bin kişi yaşıyordu.
İÖ 6. yüzyılda Tyros’un yıkılmasından sonra, denizlerin egemenliği Kartaca’ya kaldı. Sardinya ve Korsika ile Sicilya’nın bir bölümü Kartaca’nın yönetimindeydi. Güçlü bir filosu olan Kartaca’nın yaptığı ticaret anlaşmaları arasında İÖ 509’da Roma’yla yapılmış bir anlaşma da vardı. Ne var ki, iki devlet arasında kalan Sicilya yüzünden Roma’yla Kartaca savaşa tutuştu. İÖ 264-146 arasında üç kez savaş oldu ve sonunda Kartaca yenildi. Savaştan sonra sağ kalan Kartacalılar köle olarak satıldı ve kent yağmalanıp yıkıldı.
İÖ 29’da Roma imparatoru Augustus Kartaca’ya topraksız Roma yurttaşlarını gönderdi. Aynı yerde kurulan kent Roma İmparatorluğumun en büyük eyaleti oldu. 7. yüzyılda Araplar’ın istilasına uğrayarak yıkılan bu kentten geriye yalnızca bazı kalıntılar kaldı.