Kolza
Kolza yağca zengin tohumları için yetiştirilen bir tarım bitkisidir. Avrupa’da yabani olarak yetişen bu bitki ilkbaharda sapsarı çiçekleriyle kırları bir renk cümbüşüne döndürür. Hardalla aynı familyada (turpgiller familyası) yer alan kolza (Brassica napus’un oleifera alttürü) biryıllık otsu bir bitkidir; yani bir büyüme mevsimi içinde gelişip, çiçeklenip tohum verdikten sonra ölür.
Ortalama 60-70 cm boy atan bitkinin toprağın oldukça derinlerine inebilen uzun bir kazık kökü ve mavimsi yeşil renkli yaprakları vardır. Gövdenin alt bölümünde yer alan yapraklar derin parçalı ve iri olmasına karşılık yukarı doğru gidildikçe küçülerek dar, uzun bir biçim alır. Çiçekler ise dalların ucunda seyrek salkımlar halinde toplanmıştır. Kolza meyveleri ince uzun bir yapıda olup, ortasından bir zarla ikiye ayrılmıştır ve içinde bol miktarda yağlı tohum taşır.
Tohumlardan sıkılarak sıvı bir yağ çıkarılır. Kolza yağı denen bu yağ başlıca yemeklik ve makine yağı olarak, ayrıca sabun, yapay kauçuk, boya ve cila üretiminde kullanılır. Aslında, bazı kolza çeşitleri erusik asit adlı zehirli bir bileşik içerir. İşte bu yüzden bu çeşitlerin yemeklik yağ olarak kullanılması sakıncalıdır; ayrıca yeşil yani taze haliyle hayvanlar için de oldukça zararlıdır ve körlüklere yol açar.
Kolza çok eskiçağlardan beri yetiştirilen bir bitkidir. Hindistan’da bulunan İÖ 2000’e ilişkin bazı yazılı belgelerde kolzadan söz edilir. Bu da bitkinin o dönemlerde bilindiğini gösterir. Kolza yağı Eski Yunan ve Romalılar’ca aydınlatma amacıyla kullanılmıştır. Günümüzde başta gelen kolza üreticileri Çin, Hindistan ve Pakistan’dır. Türkiye’de ise son yıllarda oldukça azalan kolza üretimi yıllık 300 ton dolayındadır ve üretimin tamamı Adana’dan sağlanır.