Kuşkonmaz
Kuşkonmaz, biri sebze olarak yenen, öbürleri süs amacıyla yetiştirilen çeşitli bitki türlerine verilen addır. Hepsi de zambakgiller (Liliaceae) familyasının Asparagus cinsinde yer alan bu türlerin yabanilerine dünyanın ılıman bölgelerinde sıkça rastlanır.
Çok eskiçağlarda kendi doğal ortamından alınıp taze sürgünleri için yetiştirilmeye başlanan sebze kuşkonmaz (Asparagus officinalis) Eski Yunan ve Romalılar’dan beri çok sevilen değerli bir besin kaynağıdır. Bugün en çok Fransa, İtalya ve ABD’de yetiştirilir. Türkiye’de ise, taze sebze olarak pek göremediğimiz, daha çok konservesinden tanıdığımız bu bitki yok denecek kadar az üretilmektedir. Kuşkonmaz A, B., B2 ve C vitaminlerinin yanı sıra protein, şeker, yağ ve çeşitli mineralleri de içeren zengin bir üründür. Çorbası yapılır ya da garnitür ve salata olarak yenir.
Kuşkonmaz en iyi besince zengin, kumlu ve gevşek topraklarda yetişir. Üretimi tohumla ya da toprakaltı gövdelerinden kesilen parçalarla (çelikle) yapılır. Bitki gelişimini iki ile dört yıl arasında tamamlayarak sürgün vermeye başlar. Kuşkonmaz bitkisinin sebze olarak yenen bölümü bu taze sürgünlerdir. Bir bitki yalnızca bir kez değil, 15-20 yıl boyunca her yıl yeni sürgün vermeyi sürdürür. Sürgünler, henüz tepedeki yapraklar tomurcuk halindeyken, yani yaklaşık 25 santimetreyi aşmayan bir yüksekliğe eriştiğinde kesilerek hasat edilir. Sürgünlerin kesilme dönemi 6-8 hafta arasında değişir. Bu dönemin sonunda kesilmeyen sürgünler yumuşaklığını yitirerek sertleşir ve dallanmaya başlar. Bir kuşkonmaz tarlasından iyi bir bakım sonucu ortalama 15 yıl ürün alınabilir.
Eğer bir kuşkonmaz bitkisi hasat edilmeyip doğal haline bırakılacak olursa 120 santimetreye kadar boylanır. Dalları kaplayan ince, iğnemsi yaprakların ardından küçük, sarımsı çiçekler açar; çiçekler daha sonra kırmızı etli meyvelere döner.
Süs kuşkonmazları içinde en yaygınlarından biri olan tül kuşkonmazı (Asparagus plumosus) tüy gibi incecik, hoş görünümlü yaprakları için yetiştirilen bir saksı bitkisidir. Bitkinin yaprakları çiçekçilikte buket hazırlamakta da kullanılır.
