Osiris
İsis ve Osiris, Eski Mısırlılar'ın taptığı tanrılardandı. Yunan mitolojisini de etkileyen bu efsane kahramanlarına ilişkin öykülerin İÖ 4000-3000 arasında yazıldığı sanılmaktadır. Öbür Mısır efsaneleri gibi bu öyküler de dinsel inanç ve törenlerle yakından ilgilidir. Güneş’e tapınma, toprağı bereketlendiren Nil Irmağı’nın kutsanması ve ölülerin vücutlarını ölümden sonraki yaşam için korumayı amaçlayan cenaze törenleriyle bağlantıları vardır.
Güneş tanrısı Ra'nın soyundan gelen Osiris Mısır kralı olur; insanlara tarımı, bağcılığı, ekmek ve şarap yapmayı öğretir. Kız kardeşi İsis’le evlenir ve ikisi birlikte tüm ülkeye uygarlık getirir.
Ne var ki, Osiris’in erkek kardeşi Set onu kıskanır. Osiris'i öldürmek için bir plan tasarlar. Onu kandırmayı başararak bir sandığa kapatır; sandığı sımsıkı bağlar ve Nil Irmağı'na atar. Sandık Byblos kentine (bugünkü Suriye’de) sürüklenir, ırmak kıyısında takılıp kaldığı yerde bir ağaç büyür ve onu gizler. Sandığın orada olduğunu bilmeyen Byblos kralı ağacı kestirerek ondan bir sütun yapar. Bu arada İsis sandığı aramaya koyulur ve bulur bulmaz Mısır'a geri götürür. Öfkesi henüz dinmemiş olan Set, Osiris'in vücudunu parçalara bölerek tüm Mısır topraklarına dağıtır.
İsis sabırla tüm parçaları bir araya getirdikten sonra, tanrılarla birlikte hazırladığı büyüyle Osiris’i dirilterek ölümsüzleştirir. Tanrılaşan Osiris’e yeraltı dünyasının yönetimi verilir. İsis’le Osiris'in Horus adında bir oğulları olur. Horus büyüyünce, hakkı olan krallığı almak için amcasıyla dövüşür. Sonunda Horus Set'i yenerek Mısır kralı olur.
Öyküdeki bazı olayların tarihteki gerçek olaylarla çakıştığı sanılmaktadır. Sonradan Horus'un da sürdürdüğü, Osiris ve Set arasındaki kavga Yukarı ve Aşağı Mısır krallıkları arasındaki savaşı yansıtır. Osiris’in ölümü ve yeniden dirilişi büyük bir olasılıkla Nil Irmağı'nın taşkınlarını ve ilkbaharda doğanın yeniden canlanışını simgeler.
Bu efsaneyle ilgili dinsel törende, tohum ekili Nil çamurundan yapılan Osiris heykelleri yeniden ırmağa bırakılırdı. Tohumların filizlenmesi tanrıların yaşama dönüşünün belirtisi sayılırdı.
