Yedi Uyurlar
Yedi Uyurlar, Hıristiyanlık’ta ve İslam’ da ünlü bir dinsel öyküdür. Eshab-ı Kehf (Mağara Arkadaşları) adıyla da tanınan öykü Hıristiyanlık’ın yeni yayılmaya başladığı dönemde geçer. Hıristiyanlar’a sistemli baskı uygulamasıyla tanınan Roma İmparatoru Decius (İslam kaynaklarında Dekyanus olarak geçer) döneminde (İS 249-251) yedi inanmış genç baskılardan yılarak Anadolu’da Efes (bugün İzmir iline bağlı Selçuk ilçesi sınırları içinde) yakınlarındaki bir mağaraya kapanırlar. Girişini de kapattıkları mağarada uykuya dalan bu gençler ancak II. Theodosius (İslam kaynaklarında Tizusis olarak geçer) döneminde (İS 408-450) uyanırlar. II. Theodosius gençlerin başından geçenleri öğrenince bunu Hıristiyanlık’ın ölümden sonra dirilme inancının doğruluğunun kanıtı sayar. Onlara büyük saygı gösterir. Yedi gencin başlarından geçenleri anlattıktan hemen sonra ölmeleri üzerine II. Theodosius bunların uyudukları mağaraya gömülmelerini buyurur ve mezarları kutsal sayılır.
İslam dininde de öykü benzer biçimde anlatılır. Kuran'm Kehf Suresi’nde yer aldığı biçimiyle, kaç kişi olduklarını yalnız Tanrı’nın bilebileceği bir grup genç yanlarındaki köpekle birlikte Tann'nın birliğine inanmayan kavimlerine karşı çıkarak bir mağarada gizlenirler. Güneş yılına göre 300, Ay yılına göre 309 yıl bu mağarada uyuduktan sonra uyanıp içlerinden birini geçerliğini yitirmiş bir para ile kente yiyecek almaya gönderirler. Durumu fark eden halk, bu insanların başlarından geçenleri öğrenince olayın doğruluğu konusunda ikiye ayrılır. Bir bölümü Tanrı’nın varlığına inanarak mağaranın yanında bir mescit yapmaya karar verir.
Kuran'da Tann’mn insanları öldükten sonra diriltebileceğinin kanıtı olarak anlatılan bu öykü tefsirlerde daha ayrıntılı biçimde yer alır. Tefsirlerde mağaranın yeri, mağarada gizlenenlerin adları, sayılan, uyku sırasındaki davranışları, dinleri konusunda farklı bilgiler vardır. Ama çoğunluğun görüşüne göre sayıları yedidir ve adları da Mekselina, Yemliha, Mernuş, Saznuş, Debernuş ve Kefeştatuyyuş' tur. Köpeklerinin adı da Kıtmir’dir.
Yedi Uyurlar Hıristiyanlık’ta bugün de anılır ve adlarına bir yortu düzenlenir. Anadolu’ da da Yedi Uyurlar’ın uyuduğu yer olduğuna inanılan mağaralar vardır. Bunlardan Afşin’ de (Kahramanmaraş’ın ilçesi) ve Tarsus’ta (İçel’in ilçesi) bulunanlar Eshab-ı Kehf, Efes’ teki ise Yedi Uyurlar adıyla anılır.
