Sardinya
İtalya’ya bağlı bir ada olan Sardinya, 23.813 km2’lik yüzölçümüyle Sicilya’dan sonra Akdeniz’in batısındaki ikinci büyük adadır. Doğusunda yer alan İtalya Yarımadası’ndan Tiren Denizi ile, hemen kuzeyindeki Fransa’ya bağlı Korsika Adası’ndan ise dar Bonifacio Boğazı ile ayrılır. Kuzey Afrika kıyısından 193 km kadar kuzeydedir.
Çok dağlık olması yüzünden yoksul bir adadır. Sardinya’daki tek geniş düzlük güneybatıdaki Campidano Ovası’dır. En yüksek noktası Gennargentu Dağları’ndaki La Marmora Doruğu’dur (1.834 metre). Sardinya’da Akdeniz iklimi rüzgârların şiddeti ve yükselti nedeniyle değişikliğe uğramıştır. Yağış azdır. Yazın Sahra Çölü’nün üzerinden gelen sıcak rüzgârlar yüzünden hava dayanamayacak kadar sıcak olur. Ada bir zamanlar ormanlarla kaplıyken, bugün kesilen ağaçların yerini dikenli bodur çalılar almıştır. Sardinya’da kızıl geyik, yaban domuzu ve yabankedisine rastlanır.
Sardinya’da halkın çoğu denizden oldukça yüksekteki küçük kasaba ve köylerde yaşar. Bu yaşam biçimini Sardinyalılar, Roma İmparatorluğu’ndan 19. yüzyıla kadar süren korsan akınlarından korunmak ve sıtma hastalığına yakalanmamak için benimsemiştir. Adada yalnızca iki büyük kent vardır; bunlar güneydeki başkent Cagliari ile kuzeybatıdaki, görkemli katedrali ile tanınan Sassari’dir.
Sardinyalılar’ın yarısından çoğu tarım kesiminde çalışır. Ne var ki, çiftliklerin çoğu ilkel ve küçüktür. Tarım aracı olarak en çok öküzlerin çektiği saban kullanılır. Çoğu çiftliğin büyük bölümü, koyun ve keçi sürülerinin yayıldığı taşlık otlaklardır. Küçük yapılı Sardinya eşekleri yalnızca binek hayvanı olarak değil, sulamaya ve mısır öğütmeye yarayan su çarklarını döndürmek için de kullanılır. Güneybatıdaki Iglesiente bölgesinde değerli kurşun ve çinko madenleriyle düşük nitelikte kömür bulunur. Dört yanı denizle çevrili olmasına karşın ada halkı balıkçılıkla uğraşmaz. Ada sularında bulunan sardalye ve orkinoslar komşu Sicilya’nın balıkçıları tarafından tutulur.
Cagliari ve Sassari’nin Roma ile havayolu bağlantısı vardır. Ayrıca, İtalya ile olan posta ve yolcu trafiği için adanın ana demiryolu üzerinde bulunan, kuzeydoğu kıyısındaki Olbia limanından yararlanılır. Kocaman kırmızı otobüslerle adanın eşsiz güzellikteki uzak köşelerine gidilebilir. Sardinyalılar adalarının doğal güzelliğinden övünç duyar.
Sardinya İtalya’ya bağlı özerk bir bölgedir; kendi başkanı ve seçimle oluşturulan bir yerel meclisi vardır. Ama eğitim öğretim, adalet sistemi, demiryolları ve posta gibi ulaştırma hizmetleri ile savunma ve ulusal vergi sistemi İtalya merkezi hükümetinin denetimindedir.
Sardinya’nın nüfusu 1.643.789’dur (1987).
