Sera
Bitkileri sıcaklık, nem, hava ve ışık koşulları denetlenebilen bir ortamda yetiştirmek için yapılan, büyük bölümü cam ya da saydam plastik örtülerden oluşan yapılara sera denir. Seraya, limonluk ve ser adları da verilir.
Basit bir sera, güneş ışınlarının sıcaklığından daha fazla yararlanmayı sağlar. Cam ya da plastik örtüden geçen güneş ışınları sera içindeki bitkileri, toprağı ve havayı ısıtır; ama ısınan toprak ve bitkilerin yayımladığı kızılötesi ışınlar cam ya da plastik örtüden dışarıya çıkamadığı için sera içinde kalan ısı güneşsiz günlerde bile serayı sıcak tutar.
Çeşitli ısıtıcılar kullanılarak seranın içindeki sıcaklık daha iyi denetlenebilir. Bu amaçla sıcak su borularından, gaz sobaları ve elektrikli ısıtıcılardan ya da güneş panolarından yararlanılabilir.
Seraya girecek temiz hava, seranın kapı ve pencereleri açılıp kapanarak denetlenir. Çok sıcak günlerde seradaki hava hareketi vantilatörlerle sağlanabilir. Eğer hava sıcaklığı seradaki bitkileri solduracak ya da kavuracak kadar artarsa seranın camlarına güneş ışınlarını geçirmeyen örtüler örtülür, boyalı camlar takılır ya da istenince kolayca temizlenebilecek bir maddeyle, örneğin kireçle camlar boyanır. Serada özel bir sulama sistemi olabileceği gibi, elle sulama da yapılabilir. Büyük seralarda ısıtma, havalandırma, sulama ve ışık denetimi tümüyle otomatik olarak yapılır.
Seracılığın çeşitli yararları vardır. Seralar çiçek, sebze ve meyveleri doğal koşullar altında yetiştikleri mevsimlerin dışında da yetiştirme olanağı sağlar. Seraların ikinci bir yararı ancak daha sıcak iklimlerde yetişebilen bitkilerin yetiştirilebilmesidir. Ayrıca seralar, hava yeterince ısındığı zaman açık havada yetiştirilebilecek olan bitkilerin fidelerinin önceden yetiştirilebilmesini, böylece daha erken ürün alınmasını sağlar. Bütün bu yararların yanı sıra, serada yetiştirilen bitkiler rüzgâr, dolu, kar, don gibi doğal olayların zararlarından ve bitkileri yiyen tavşan, kuş ve başka hayvanlardan da korunmuş olur.
En basit seralar bir çukurun üzerini camlı bir çerçeveyle kapatarak yapılır. Çok alçak olan bu tür seralar ya toprakta bulunan gübrenin çürürken verdiği ısıyla ya da toprağın içinden geçen sıcak su borularıyla ısıtılır. Bu tür seraları genellikle bahçıvanlar baharda çiçek fideleri yetiştirmek için kullanır.
Seralarda yetiştirilen fideleri bahçe ve bostanlardaki yerlerine dikmeden önce, düşük sıcaklığa alıştırmak ve güçlendirmek için soğuk seralara aktarmak yararlıdır. Bir ısıtma sistemi bulunmayan bu seralar gerçekte soğuk değildir; güneş ışınlarıyla ısınır. Bahar ilerleyip havalar ısındıkça fide yetiştirmek için de soğuk seralar kullanılabilir. Yerlerine ekilmiş olan körpe fideleri soğuktan korumanın yolu da üstlerini geçici olarak plastik çadırlarla örtmektir.
Botanik bahçelerinde, değişik iklim koşullarında doğal olarak yetişen bitkileri topluca sergileyebilmek için sıcaklık ve nem koşulları birbirinden farklı bir dizi sera vardır. Bunlardan bazıları mimarlar tarafından özel olarak tasarlanmış son derece güzel yapılardır.
