Side
Side, ilkçağda Anadolu’nun Akdeniz kıyısında kurulmuş olan en eski ve önemli bir liman kentidir. İÖ 7. yüzyıldan İS 6. yüzyıla kadar ticaretten elde ettiği zenginliklerle parlak dönemler yaşayan bu ilkçağ kentinin yerinde bugün bir köy vardır. Akdeniz Bölgesi’nde yer alan, 1985’teki nüfusu 3.376 olan ve Selimiye adıyla anılan bu köy, Antalya ilinin Manavgat ilçesine bağlıdır. Selimiye köyü turizmle zenginleşmiş, gittikçe büyüyen bir köydür.
Yörede yapılan kazı ve araştırmalarda kent kalıntıları arasında elde edilen en eski buluntunun İÖ 7. yüzyıldan kalma olduğu saptanmıştır. Bazı eski kaynaklar Side’nin, Yunanistan’dan İzmir yöresindeki Kyme’ye gelen Aioller tarafından bir ticaret kolonisi olarak kurulduğunu yazar. Ama Side adının Yunanca olmaması, kentin daha eskiden kurulmuş olduğu izlenimini verir. Kentin adı, yörede çok eskiden konuşulan ve günümüzde tam olarak çözülememiş, “Side dili” olarak tanımlanan bir Hint-Avrupa dilinde “nar” anlamına gelir. Bu bulgular kentin Aioller’in gelişinden önce de var olduğu görüşünü güçlendirmektedir. Bir eski kaynak Side’nin İÖ 15. yüzyıl sonlarında kurulduğunu belirtir. İÖ 6. yüzyılda Persler’in eline geçen Side, İÖ 334’te Büyük İskender’e teslim oldu. Daha sonra Mısırlılar ve Selevkoslar tarafından yönetilen Side, Bergama Krallığı döneminde bağımsız bir kentti. Roma İmparatorluğu’na bağlandığı İÖ 78’den sonra da iç işlerinde bağımsız olan Side, özellikle köle ticaretinden büyük bir zenginliğe kavuştu. Bu dönemde Pamfilya’nın en büyük ticaret, bilim ve kültür merkeziydi.
Daha sonra Toroslar’da yaşayan dağlı halkların saldırısına uğrayan Side, İS 4. yüzyılda oldukça yoksul düştü. Bizans yönetimindeyken yeniden zenginleşerek parlak bir dönem yaşayan Side’nin 9. ve 10. yüzyıllarda saldırılarını yoğunlaştıran Araplar tarafından yakılarak yerle bir edildiği sanılmaktadır. Bugünkü köy ise 19. yüzyılda Girit’ten gelen göçmenler tarafından Side kalıntıları üstünde ve eski kentin yapılarından kalma taşlar kullanılarak kuruldu. Burada yeni bir yerleşim yerinin kurulmuş olması, arkeolojik çalışma yapılmasını ve kent kalıntılarının korunmasını zorlaştırmaktadır.
Küçük bir yarımadanın üstünde kurulmuş olan Side kentinden günümüze iyi durumda ulaşan başlıca yapılar kara surları ile bu surlardaki ana kapının iki yanında bulunan kuleler, caddeler, sarnıçlar, su kemeri, anıtmezarlar, tapmak, bazilika, hamam ve tiyatrodur. Bunlardan başka çeşitli yapıların duvar ve temel kalıntıları ile büyük yapıtaşları ve sütunlara rastlanır.
İÖ 2. yüzyılda yapılmış olan hamam düzenlenerek 1963’te Side Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Bu müzede kent kalıntıları arasında bulunan çeşitli heykeller, büstler, kabartmalar, sütun başlıkları ve lahitler ile öteki arkeolojik buluntular sergilenir.
Selimiye köyü kıyıları boyunca doğal kumsallar uzanır. Yazın aylarca deniz suyu sıcaklığı 20°C’nin altına düşmeyen ve günlük güneşlenme süresi 12 saatin altına inmeyen bu kıyılar, Avrupa’nın serin ve soğuk ülkelerinden gelen turistler için çok çekici alanlardır. Eşsiz doğal ve tarihsel zenginliklere sahip olan Selimiye köyü yazın yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgi gösterdiği önemli bir turizm merkezi haline gelmiştir. Selimiye köyü çevresi kamu kuruluşları ile özel kesime ait çok sayıda otel, motel, tatil köyü ve sitelerle dolmuş durumdadır.
Selimiye köyü karayoluyla ilçe merkezi Manavgat’a 10 km, il merkezi Antalya’ya da yaklaşık 70 km uzaklıktadır.
