Somali
Resmi adı Somali Demokratik Cumhuriyeti olan Somali, Afrika’nın doğu kıyısı boyunca, Kızıldeniz kıyısındaki Cibuti’den Aden Körfezi’ndeki Guardafui Burnu’na, oradan da güneye doğru, ekvatorda Kenya sınırına kadar uzanan bir ülkedir. Batıda Etiyopya ile komşudur.
Ülke kuzeyde sıcak, kumluk bir kıyı şeridinden, iç kesimlerdeki sıradağlara doğru yükselir. Bu dağların gerisinde de kurak bir yayla yer alır. Alçak güney bölgesi kuzeye göre daha fazla yağmur alır. Etiyopya’da doğduktan sonra doğuya doğru akarak Somali’den geçen Juba ve Vebbi Cebeli (Şebeli)
ırmaklarının verimli vadilerinde şekerkamışı, muz ve pamuk yetiştirilir. Yabanıl hayvanlardan fil, aslan, pars, zürafa, zebra ve antiloplara rastlanır.
Halkın çoğu Müslüman’dır. Hayvancılıkla geçinen göçebeler ve yan göçebeler nüfusun üçte ikisini oluşturur. Sulak yerlerde toplanan göçebeler genellikle ülkenin kuzey kesiminde yaşar. Deve, koyun ve keçi sürüleri kıyı ovalarındaki çayırlara yayılır. Güneydeki halk ise daha çok tarımla uğraşır. Ülkede
büyük miktarda alçıtaşı ve uranyum elde edilir. Dış yardımla küçük ölçekli bazı sanayi dalları gelişmeye başlamıştır. Aynca balıkçılık sanayisi de gelişmektedir.
Ülkenin başkenti, güneydoğu kıyısında bir liman olan Mogadişu’dur. Öbür büyük kentler kuzeybatıda Hargeisa ve Aden Körfezi’nde bir liman olan Berbera’dır.
Somali bir zamanlar Hıristiyan Etiyopyalılar ile Müslüman tüccarlar arasındaki savaşlara sahne oldu. Daha sonra Somali halkı egemenliği ele geçirdi. Ne var ki, 19. yüzyılın ortalarında İngiliz Somalisi ve İtalyan Somalisi olmak üzere ikiye bölünerek sömürgeleştirildi. İngiliz Somalisi’nde 1899’da başlayan ayaklanma ancak 1920’de denetim altına alınabildi. İtalyan Somalisi ise, İtalya’dan göçmenler getirtilerek ve verimli topraklarda meyve plantasyonlan oluşturularak yoğun bir sömürüyle karşı karşıya bırakıldı. 1926’da İngiliz Somalisi’nin bir bölümü İtalyan sömürge yönetimine bağlandı. 1936’da faşist İtalya, Etiyopya’yı ve İtalyan Somalisi’ni işgal etti. II. Dünya Savaşı’ndan sonra bölgede gelişen ulusalcı hareket yaygınlık kazandı ve 1960’ta İngiliz ve İtalyan bölgelerinin birleşmesiyle bağımsız Somali Cumhuriyeti ilan edildi. 1969’daki bir darbeyle parlamenter düzene son verilerek “İslamcı sosyalizm”e dayalı yeni bir hükümet kuruldu. Ülkenin adı Somali Demokratik Cumhuriyeti oldu. Guardafui Burnu’nun 200 km doğusunda bulunan Sokotra Adası Somali’ye değil, Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti’ne bağlıdır.
Başlıca geçim kaynaklan tanm ve hayvancılık olan Somali’de yavaş bir kalkınma görülmektedir. Açlığa ve hastalığa neden olan kuraklık önemli bir sorundur. Enerji kaynaklan ve sağlık hizmetleri yetersizdir. Yaşamını kazanmak umuduyla birçok insan kentlere göç etmektedir. Ülkenin başkenti ve en büyük kenti olan Mogadişu’nun nüfusu 500.000’dir (1981). Aynca, 1977-78’de Somali ile Etiyopya arasındaki savaştan sonra 750 bin Etiyopyalı Somali’ye sığınmıştır.
Somali'ye İlişkin Bilgiler
Yüzölçümü: 637.000. km2.
Nüfus: 7.339.000 (1989).
Yönetim: Askeri yönetim altında, tek meclisli, tek partili cumhuriyet.
Başkent: Mogadişu.
Doğal Yapı: Seyrek bitki örtüsü; kuzeyde dağlar, güneyde ovalar ve yaylalar vardır.
Başlıca Ürünler: Şekerkamışı, kocadan, muz ve hayvancılık ürünleri.
Önemli Kentler: Mogadişu, Berbera, Hargeisa, Kismaayo, Marca.
Eğitim: Zorunlu değildir.
