Venezuela
Venezuela, Güney Amerika kıtasının kuzey bölümünde yer alan bir cumhuriyettir. Kuzeyde Karayib Denizi’ne bakar ve 3.000 km uzunluğundaki kıyılarında çok sayıda ada vardır. Batısında Kolombiya, doğusunda Guyana, güneyinde ise Brezilya yer alır.
Venezuela’da yüksek dağlar, tropik yağmur ormanları ve yüzlerce ırmak vardır. Güneyden başlayan büyük Orinoko Irmağı ülkenin ortasından geniş bir eğri çizerek akar. Birçok kolun beslediği Orinoko Irmağı, bataklık bir delta oluşturarak Atlas Okyanusu’na ulaşır. Apure Irmağı’nın kuzeyi ile Orinoko’nun bir bölümü llanos denen çayırlık ovalarla kaplıdır. Bu ovalarda sığır yetiştirilir. Ülkenin güneydoğusunda yer alan, ormanlarla kaplı Guyana Yaylası oldukça az bilinmektedir. Bu yaylada bulunan 979 metre yüksekliğindeki büyük Angel Çağlayanı, Caroni’nin kollarından Carrao Irmağı üzerindedir ve dünyanın en yüksek çağlayanıdır. Ekvatorun hemen kuzeyinde yer almasına karşın, Venezuela’nın bir bölümünü kaplayan yüksek dağlarda hava oldukça serindir. Ülkenin ağaçlık bölgelerinde jaguarlar, pumalar, oselolar, maymunlar ve yılanlar yaşar.
Venezuela bir göçmenler ülkesidir. Halkın çoğunluğu İspanyol, Yerli ve Afrikalı karışımı bir kökenden gelir. Ülkede İtalyan, Portekizli, Alman ve Arap göçmenlerin yanı sıra, kıyı boyunca yerleşmiş Afrika kökenli topluluklar da yaşamaktadır. Bölgenin asıl halkı olan Amerika Yerlileri çok küçük bir azınlık olarak kalmıştır. Halkın büyük bölümü Katolik’ tir ve İspanyolca konuşur. Başkent Caracas yaklaşık 900 metre yükseklikte, dağlar üzerinde kurulmuştur. Denizden 10 km uzaklıktaki kent, ülkenin ikinci büyük kenti ve başlıca limanı olan Maracaibo’ya karayolu ile bağlanır. Maracaibo petrol sanayisinin merkezidir.
Tarım ve Sanayi
Venezuela’da nüfusun yaklaşık beşte biri tarımla uğraşır. Ülkede mısır, pirinç, kahve, kakao, tütün, susam ve meyve üretiminden başka, dar kıyı ovalarında pamuk ile şekerkamışı yetiştirilir. Ülkenin asıl zenginlik kaynağı petroldür. Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan Venezuela’nın petrol yatakları kuzeybatıda, Maracaibo Gölü’nün kıyılarındadır. Ülkede altın, elmas, kömür ve tuzun yanı sıra zengin demir yatakları da vardır.
Bir demir cevheri yatağı olan Bolıvar Tepesi (Cerro Bolıvar) Orinoko Irmağı’nın yakınındaki yaylalardadır. Belli başlı sanayi dalları petrokimya ürünleri, demir ve çelik, kâğıt, dokuma, giyim, motorlu taşıtlar, çimento ve alüminyumdur. Bira, sigara, çikolata, ayakkabı gibi mallar ülke içinde üretilirse de, ülkenin gereksinimini karşılayacak sanayi ürünlerinin çoğu yurtdışından satın alınmaktadır. Ülke içindeki demiryolları oldukça yetersizdir ve Venezuela’yı komşu ülkelere bağlayacak bir demiryolu ağı yoktur. Demiryollarıyla karayollarının çoğu kıyı boyunca dizilmiş kentlerin çevresindedir. Ulaşım Orinoko İrmağı ile kollarında, teknelerle sağlanır.
Orinoko Irmağı üzerinde bir liman kenti olan Ciudad Bolıvar iç kesimlerin büyük bölümünün başlıca ticaret merkezidir. Ciudad Bolıvar’da Orinoko Irmağı ile Maracaibo Gölü’nün ağzında kurulan köprüler ülkede ulaşım ve iletişimi önemli ölçüde geliştirmiştir.
Tarih
Kristof Kolomb 1498’de, Yenidünya’ya üçüncü yolculuğu sırasında, bugün Venezuela olarak bilinen kıyıyı keşfetti. Bundan bir yıl sonra da Alonso de Ojeda, Orinoko Irmağı’ nin Atlas Okyanusu’na döküldüğü bölgeye geldi. Bataklık alanda kazıklar üzerine kurulmuş olan Yerli köyleri Venedik’i anımsatıyordu. Bu nedenle bölgeye “Küçük Venedik” anlamında Venezuela adı verildi. 16. yüzyılın ikinci yansında İspanyollar bu bölgeyi sömürgeleştirmeye başladı. Onları 17. ve 18. yüzyıllarda Katolik misyonerler izledi. Sömürgecilerin en varlıklı kesimini Avrupalı göçmenlerin soyundan gelen Kreoller oluşturuyordu.
1797’de bir grup Venezuelalı Kreol bağımsız bir cumhuriyet kurmak için ayaklandı. Böylece Venezuela Güney Amerika’da gelişen bağımsızlık hareketine öncülük etmiş oldu. 1811’de Francisco de Miranda’nın önderliğinde İspanya’dan bağımsızlığını ilan eden Venezuela’nın gerçekten bağımsızlığına kavuşabilmesi için uzun yıllar savaşması gerekti. Yeni Granada’da kurduğu küçük bir orduyla çarpışa çarpışa Caracas’a giren Venezuelalı Simön Bolıvar, Güney Amerika’nın tüm kuzeybatısından yavaş yavaş İspanyollar’ı çıkardı. Bolıvar, Ekvador, Kolombiya, Venezuela ve Panama’yı Büyük Kolombiya olarak bilinen Kolombiya Cumhuriyeti bayrağı altında birleştirdi. Ama bu devlet daha sonra parçalandı ve Venezuela 1829’da topluluktan ayrılarak bağımsız bir devlet oldu.
Sonraki yıllarda genellikle diktatörler tarafından yönetilen Venezuela’da iç savaşlar yaşandı. Venezuela günümüzde cumhuriyetle yönetilen bir devlettir. Devlet başkanı beş yılda bir yapılan seçimlerle işbaşına gelir. Senato ve Temsilciler Meclisi’nden oluşan iki meclisli bir parlamentosu vardır.
Venezuela'ya İlişkin Bilgiler
Yüzölçümü: 912.050 km2.
Nüfus: 19.735.000 (1990).
Yönetim: Bağımsız Cumhuriyet.
Başkent: Caracas.
Doğal Yapı: Başlıca dört bölgeye ayrılır. Kuzeybatıda, Maracaibo Gölü çevresindeki Maracaibo düzlükleri; Maracaibo Gölü'nün doğusunda ve güneyinde, And Dağları'nın bir uzantısı olan Merida Dağları; ormanlar ve çayırlık ovalar ya da llanos ile Orinoko Irmak havzası ve Orinoko'nun güneyindeki Guyana Yaylası.
Başlıca Ürünler: Kahve, kakao, şeker, tütün, pamuk, mısır, canlı hayvan; petrol, doğal gaz; demir ve çelik, petrokimya ürünleri, altın, elmas, kâğıt, dokuma, giyim.
Önemli Kentler: Caracas, Maracaibo, Barquisimeto, Valencia, Maracay.
Eğitim: 7-13 yaşları arasında zorunludur.
