Togo
Togo, tropik Batı Afrika’da, Gine Körfezi kıyısında bağımsız bir cumhuriyettir. 57.000 km2’den biraz daha küçük olan ülke toprakları ince uzun bir şerit biçiminde, kuzey-güney doğrultusunda uzanır. Batıda Togo Dağları ile Gana’dan, doğuda Mono Irmağı ile Benin’den ayrılan Togo’nun kuzeyde Burkina Faso ile kısa bir sınırı vardır. Güneydeki tepelerde ve ırmak boylarında tropik ormanlar görülür. Öteki yerlerde egemen bitki örtüsünü savanlar oluşturur. İklim, özellikle güneydeki kıyı bölgesinde sıcak ve nemlidir. Ama, tepelerin kuzeyinde, Sahra Çölü’nden gelen ve harmattan adı verilen sıcak kuru bir rüzgâr kasımdan nisana kadar eser.
Toprak genellikle verimsizdir. En önemli ürünler kıyı bölgesinde hindistancevizi; tepelerde kakao, kahve, yerfıstığı ve darı; kuzeyde de pamuktur. Yapay gübre yapımında kullanılan fosfat üretiminde Togo dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer alır.
Togo halkının büyük bölümünü, 14.-18. yüzyıllarda Nijerya, Gana ve Fildişi Kıyısı’ndan gelmiş olan göçmenler oluşturur. Köle ticareti yıllarında Danimarkalılar’ın denetimi altında bulunan ülkeye 1850’lerde Alman misyonerler geldi; 1884’te de kıyı bölgesindeki kabile reisleri Almanya’nın koruması altına girmeyi kabul etti. 1914’te, I. Dünya Savaşı’nın başında İngiliz ve Fransız askerleri Togo topraklarını işgal etti. Ülkenin batısı İngilizler’in, doğusu Fransızlar’ın eline geçti ve savaştan sonra buralarda Milletler Cemiyeti kararıyla İngiliz ve Fransız manda yönetimleri kuruldu. İngiliz bölgesi 1956’da Altın Kıyısı ile birleşti ve 1957’de bağımsızlığını ilan eden Gana Devleti’ni oluşturdu. 1956’da Birleşmiş Milletler’in koruması altında özerk cumhuriyet statüsü kazanan Fransız bölgesi de 1960’ta tam bağımsızlığa kavuştu. 1961’de başkanlık sistemine geçildi ve Sylvanus Olympio ilk başkan oldu. Baskıcı bir yönetim kuran Olympio 1963’te öldürüldü ve özerk cumhuriyet döneminin ilk başbakanı olan Nicolas Grunitzky sürgünden dönerek başkan oldu. 1967’de Genelkurmay Başkanı General Gnassingbe Eyadema bir darbeyle yönetime geldi ve 1970’ler boyunca ülke askeri yönetim altında kaldı. 1979’da yeni bir anayasa kabul edilerek genel seçimler yapıldı; seçimi kazanan Eyadema 1980’lerde de yönetimini sürdürdü.
Togo'ya İlişkin Bilgiler
Yüzölçümü: 56.785 km2.
Nüfus: 3.764.000 (1990 tahmini).
Yönetim: Bağımsız cumhuriyet.
Başkent: Lome.
Doğal Yapı: Atlas Okyanusu kıyısındaki dar toprak şeridi iç bölgelerde yükselerek bir yayla oluşturur. Ülkenin kuzeyi daha da yüksektir. Büyük bölümü tropik bölgede yer alan ülkede tropik ormanlar vardır; toprak genellikle verimsizdir.
Başlıca Ürünler: Fosfat, çimento, pamuk, kakao, kahve.
Önemli Kentler: Lome, Sokode, Kpalime.
Eğitim: 6-11 yaşları arasındaki çocukların yaklaşık yüzde 60'ı okula gider.
