Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Asit yağmuru

  • Okunma : 1202

Asit yağmuruKükürt ve azot dioksitlerinin atmosferdeki nemle birleşerek sülfürik ve nitrik asitli yağmur, kar ya da dolu oluşturması biçiminde kirliliğe verilen genel ad. Bu tür kirlilikte tanecikler siste asılı kalarak süspansiyon oluşturabilir ya da en kuru halde birikebilirler. Afrika'daki tropikal yağmur ormanları da dahil dünyanın çeşitli bölgelerinde, Kuzey Avrupa'da ve Kuzey Amerika'da, yüksek düzeyli asit yağmurları göllerde hayvan ve bitki yaşamını yok etmekte, kıyı yakınlarındaki sularda yaşayan deniz canlılarına zarar vermekte, içme sularını kirletmekte, geniş alanlarda toprak aşınmasına yol açmaktadırlar.

Asit yağmurlarının verdiği ileri sürülen zararın bir bölümünün aslında bazı doğal nedenlerden kaynaklandığı yapılan araştırmalar sonunda anlaşılmışsa da, petrol ve kömür yanmasından oluşan kükürt dioksit ile otomobil motorlarından çıkan azot oksitin, asit yağmuru sorununu büyük ölçüde şiddetlendirdiği kesindir.

Kirliliğe yol açan tanecikler, kaynaklarından binlerce kilometre uzağa rüzgarlarla taşınabilir. Sözgelimi Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğusundaki asit yağmurlarına, Kanada'dan yayılanlar da katılmış, Kanada'nın doğusundaki kükürt içeren yağış, ABD'den kaynaklanmıştır.

1986'da ABD Ulusal Bilimler Akademisi, ABD kaynaklı asit yağmurlarının, ABD'nin doğusunda ve Kanada'da ciddi sorunlara yol açtığını bildirmiştir. Ne var ki, Kanada hükümetinin kükürt dioksit yayılımlarını azaltmayı kabul etmesine karşılık ABD, Kanada'ya sızabilecek kendi kükürt yayılımlarına bir sınırlama getirmemiştir.

Bilim adamlarının tümü, asit yağmurlarının zararlı olduğu konusunda görüş birliğindedirler; ama asit yağmurlarının şiddeti konusunda ciddi görüş ayrılıkları vardır. Eylül 1987'de yayınlanan ABD hükümet raporunda, asit yağmurlarının çevresel zararları en aza indirgenmiş ve bu sorunun artmadığı sonucuna varılmıştır. Oysa Çevre Koruma Ajansı tarafından 1988'de yapılan bir araştırmada, ABD'nin doğusundaki ırmakların, sanıldığından çok daha fazla asit içerdiği belirtilmiştir.

Birçok bilim adamı asit yağmurlarının denetlenmesi için bir an önce yasalar çıkarılmasını istemektedirler. En dolaysız çözüm, kirliliğin kaynağında kesilmesidir. Kömür yakan fabrikaların bacalarına dioksitlerin çoğunu yok edecek pahalı arıtıcılar takmaları konusunda zorlayıcı yasalar, az kükürt içeren petrol ya da kömür yakılması yolunda yasalar ya da yüksek kükürt içeren kömürün kükürdünün ayırılması yolunda yasalar, kuşkusuz sorunu önemli ölçüde çözecektir.

Ne var ki, söz konusu yasaların yol açaçağı harcamalar çok yüksektir, bu yüzden de sorunun çözülmesi sürekli ertelenmektedir.

Not: Asit yağmurları, yalnızca sanayileşmiş ülkelerdeki doğal çevreyi değil Afrika'daki Amazon bölgesindeki yağmur ormanlarını da etkilemeye başlamışlardır.