Buz kıran
Buz kıran, Buz tutmuş sularda geçit açmak için kullanılan gemi. Önce Rusya'nın Baykal gölünde ve Baltık denizinde kullanılmaya başlayan buzkıranların ilki ve en başarılısı olan Ermak, 1898'de Ingiltere'ce Ruslar için yapılmıştı. Buz kıranların gövdeleri çeliktendir ve geminin buzun üstüne çıkarak ağırlığıyla üstten buzu kırmasını sağlayacak biçimde alttan yukarı doğru kademe kademe eğim kazanan, çok sağlam bir baş tarafı (buna kaşık adı verilir) vardır. Günümüz buzkıranlarının birçoğunda aynı tip baş tarafa rastlanmaktadır. Bazı buzkıranlardaysa gövdeyle buz arasındaki sürtünmeyi azaltma olanağı veren bir hava tabakası pompalayan bir çeşit fıskiye sistemine yer verilmektedir.
Buz kıran teknolojisine, filolarında bulunan 50'den çok gemi ve römorkör ile Ruslar önderlik yapmıştır. 1959'da hizmete giren Sovyet buzkıranı Lenin, dünyanın ilk nükleer buzkıranıydı. Arktika buzkıranıysa Murmansk'tan yola çıkarak Barents denizini ve Kuzey Buz Denizini geçerek Kuzey Kutbu'na ulaşan ilk buzkıran oldu (1977). Sovyet nükleer buzkıranlarının en son gemileri, Tamir (1988) ve Vaygaç (1989) -Finlandiya ve Sovyet ortak çalışmasının ürünüdürler- Baltık denizine dökülen ırmakların haliçlerindeki buzları temizlemek için yapılmış buzkıranlardır. Geleneksel yakıtlı buzkıran tipleri her ay yakıt ikmali yaptırmak zorundayken, nükleer buzkıranlar yakıt ikmali yapmadan üç yıl çalışabilmektedirler.
Finlandiya, Güney Buz Denizi'nde bilimsel araştırma ve keşif seferleri yapan, Avustralya'nın Aurora Australis'i (1990) gibi birçok gelişmiş buzkıran yapmıştır. ABD'de, çoğu Büyük Göller'de ve kuzey kesimdeki ırmak ve limanlarda çok sayıda buzkıran çalışmaktadır. ABD'nin ayrıca, Kuzey ve Güney kutuplarında etkinlik gösteren buzkıran araştırma gemileri de vardır.