Çocuk Felci
Çocuk Felci bir virüsten ileri gelen ve özellikle çocuklar ile gençleri etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. Adındaki felç sözcüğüne karşılık her zam an felçle sonuçlanm ayan bu hastalık tıp dilinde “om urilikteki bozm adde iltihabı” anlam ında polyomiyelit ya da kısaca polyo olarak da anılır. Çünkü, 1909’da tanım lanan çocuk felci virüsü vücuda girdikten sonra om uriliğe yerleşir ve burada, sinir hücrelerinin gövdelerinden oluşan bozmaddenin iltihaplanm asına yol açar.
Çocuk felci virüsü vücuda ağız yoluyla girdiği için, hastalığın sağlıklı kişilere bulaşması bu virüsü taşıyan bir hastanın tükürük ve öksürüğüyle ya da virüs bulaşmış yiyecek ve suların yenilip içilmesiyle olur. Bu nedenle sağlık ve temizlik koşullarına özen gösterilm eyen yerlerde hastalık kolayca yayılır; özellikle yaz aylarında ve sonbahar başlarında büyük salgınlar görülebilir. Ama bugün hemen hem en bütün ülkelerde çocuklar bu hastalığa karşı aşılandığı için dünyada çocuk felci salgınları artık iyice azalmıştır.
Hastalık ateş, baş ve boğaz ağrısı, kusma, genel bir halsizlik, bazen ishal gibi soğuk algınlığına benzer belirtilerle başlar. Olayların çoğunda bu hafif biçimiyle birkaç gün sürdükten sonra hızlı ve tam bir iyileşme görülür. Buna karşılık hastalığın çok ağır geçtiği bazı çocuk felci olaylarında bu belirtileri kol ve bacaklarda kas ağrıları, ensenin sertleşmesi izler ve virüs kasları denetleyen omurilik sinirlerini yıkıma uğrattığı için en çok bacak, bazen de kol, sırt, göğüs ve yüz kasları felç olabilir. Ama hastalığın bu en ağır ve ileri aşaması bütün çocuk felci olaylarının yüzde 20’sini bile bulmaz. Felce uğrayan kaslar bazı hastalarda zam anla iyileşip güçlenebilirse de, kasların felci atlatamayacak kadar yıkıma uğradığı durumlarda hastanın kol ve bacakları incelir, çoğu kez organın büyümesi durur. En ciddi tehlike solunum kaslarının felce uğramasıdır; bu durum da hasta hem en yapay solunum makinesine alınmazsa ölebilir.
Günümüzde çocuk felcinden korunmak için uygulanan düzenli aşılama kam panyalarıyla hastalık birçok ülkede denetim altına alınmıştır. Çocuk felcine karşı bağışıklık kazandıran iki ayrı aşı vardır. Bunlardan ilkini ABD’li doktor Jonas Edvvard Saik, virüs içeren doku kültürüne sulu formaldehit çözeltisi (formol) ekleyerek hazırlamıştır. Ölü virüslerden hazırlanan Saik aşısı bir iğneyle derialtına uygulanır. ABD’li mikrobiyoloji uzmanı Albert Sabin’in hazırladığı Sabin aşısı ise şurup ya da tabletlere katılarak ağızdan verilir. İlk kez 1957’de denenen bu aşıdaki virüsler canlıdır, ama hastalık yapıcı etkisi zayıflatıldığı için vücuda bir zarar veremez; buna karşılık antikor oluşumunu başlattığı için çocuk felcine karşı bağışıklık kazandırır.
