Hz. Meryem
Hz. Meryem İsa peygamberin annesidir ve Hıristiyan inancında çok önemli bir yeri vardır. Meryem Ana ya da Bakire Meryem olarak da adlandırılan Hz. Meryem, özellikle Katolik ve Ortodoks kiliselerinde özel bir saygı görür; onuruna çeşitli yortular, toplu dualar ve şenlikler düzenlenir.
Meryem’in yaşamına ilişkin bilgiler Kutsal Kitap’ın Yeni Ahit bölümünde anlatılır. Ama yaşamöyküsü bütünlük içinde verilmemiş, kendisinden daha çok Hz. İsa’yla bağlantılı olarak söz edilmiştir. Luka İncilfnde, melek Cebrail’in Tanrı tarafından Meryem’e, İsa’nın annesi olarak seçildiğini bildirmek üzere gönderilişi anlatılır. Bu dönemde Meryem Nasıra’da yaşamaktadır. Cebrail, Meryem’e doğacak çocuğun, rahmine Tanrı tarafından yerleştirileceğini söyler. Böylece Hıristiyanlar, İsa’nın babasının Kutsal Ruh yani Tanrı olduğuna ve Bakire Meryem’den doğduğuna inanırlar.
Bu arada Romalılar adına Filistin’i yöneten Büyük Herodes nüfus sayımı yaptırmak için yurttaşların kendilerini belirli bir kasabada kaydettirmelerini isteyince, Yusuf ve Meryem Beytlehem’e giderler ve İsa orada doğar.
Meryem, Yusuf ve bebek İsa ülkelerinde uzun süre kalamazlar. Matta İncili'nde, Kral Herodes’in yeni doğan bir bebeğin, büyüdüğünde Filistin’de kendi krallığını kuracağı söylentisi üzerine, iki yaşın altındaki tüm bebeklerin öldürülmesini emrettiği anlatılır. Bu haber bir melek tarafından Yusuf’a ulaştırılır. Yusuf, Meryem ve İsa’yı yanına alarak Mısır’a kaçar ve hiçbiri Herodes’in ölüm haberi gelmeden Nasıra’ya dönmez.
Bu dönemden, İsa’nın vaazlarına başladığı zamana kadar geçen sürede, Meryem’in yaşamına ilişkin bilgi çok azdır. Aziz Yuhanna, İncil'inde İsa’nın çarmıha gerilişi sırasında kendisinin ve Meryem’in orada bulunduğunu ve onları birbirlerine emanet ettiğini anlatır. Meryem’in İsa’nın ölümünden sonraki yaşamı bilinmemektedir.
Meryem Ana, güzel sanatlar, edebiyat ve müzik alanlarında birçok eşsiz yapıta da konu olmuştur.
Meryem’e verilen önem 431’de Katolik Kilisesi’nin İsa’nın annesini “Tanrı’nın annesi” olarak onaylamasından sonra giderek arttı. Bu önem kiliseler için yapılan ikonalara, resimlere ve dinsel müziğe yansıdı. İkona ve resimlere konu olan çeşitli Meryem figürleri ortaya çıktı. Bunların en önemlilerinden biri de Meryem’i çocuk İsa ile birlikte gösteren yapıtlardır. Meryem Ana betimlemeleri Hıristiyan sanatında İtalyanca “hanımefendi” anlamında Madonna olarak adlandırılır. Madonna ve çocuk İsa teması kilise resimlerinde, taş, tahta ve metalden yapılma heykellerde, mozaiklerde, oymabaskılarda ve vitraylarda sıkça kullanıldı.
Bizans sanatında ikonaların üzerine yapılmış birçok Madonna figürü vardır. Özellikle ortaçağın sonlarında Meryem’in güzellik ve yumuşaklığını vurgulayan yapıtlar yaygınlaştı. 17. yüzyıldan sonra, dinsel konuların sanatta önemini yitirmesinden sonra, bu tema daha az işlenir oldu, ama örnekleri günümüzde Hıristiyan sanatı içinde hâlâ önemini korumaktadır.
Müslümanlık’ta da İsa peygamberin annesi olarak Hz. Meryem’e saygı gösterilir.Hz. Meryem’in babasının adının İmran olma ihtimali vardır. İmran’ın eşi, yani Merem’in annesi, doğacak çocuğunu Tanrı’ya adamıştır. Meryem adak gereği bir tapınakta yetiştirilir. Burada, kendisini ziyaret eden melekler, Meryem’e İsa’yı müjdelerler. İsa’nın beşikteyken konuşacağını ve İsrailoğulları’na Tanrı’nın elçisi olarak gönderileceğini bildirirler.
Sonunda, Cebrail Meryem’e insan kılığında görünür ve Tanrı’nın kendisini Meryem’e bir erkek çocuk armağan etmek üzere gönderdiğini bildirir. Gebe kalınca, uzak bir yere çekilen Meryem, İsa’yı burada doğurur ve bebek İsa ile birlikte kavmine geri döner. Halk, onu babasız bir çocuk doğurduğu için ayıplar ve kınar. Ama bebek İsa suçlamaları annesi adına yanıtlayarak kendisinin Tanrı’nın kulu ve peygamber olduğunu söyler; annesine iyi davranılmasım ister. Böylece Meryem halkın gözünde aklanır.
Kuran, Hıristiyanlık’ın İsa ve Meryem’e tanrısal bir kişilik vermesini onaylamaz. İsa’nın peygamberliğini, annesi Meryem’in bakireliğini ve Tanrı buyruğuyla hamile kaldığını kabul eder.
