Kereviz
Çok yararlı bir sebze olan kerevizin (Apium graveolens) anayurdu Avrupa’nın güney, Asya’nın batı, Afrika’nın kuzey kesimleridir. Çok eskiçağlardan beri yetiştirilen bu keskin kokulu bitkinin Eski Yunan ve Romalılarca koku verici olarak, ayrıca şifalı ot gibi kullanıldığı bilinmektedir. Yaprakları da çeşitli dönemlerde hüznün ve zaferin simgesi olmuştur.
Havuç ve maydanozla aynı familyadan (maydanozgiller) olan bu bitkinin sebze olarak ekilen iki çeşidi vardır: Yumru ya da kök kereviz ve yaprak kereviz. Bunlardan yumru kerevizin toprakaltında geliştirdiği etli yumruları, yaprak kerevizin ise kalın yaprak sapları yenir. Günümüzde ABD, Kanada ve Avrupa’da yaprak kereviz, ülkemizin Ege ve Marmara bölgelerinde ise yumru kereviz geniş ölçüde yetiştirilir.
Kereviz iki yıllık bir bitkidir; yani, ilk yıl kök salar ve yaprak verir, eğer hasat edilmeyip bırakılırsa ikinci yıl çiçeklenip tohum yapar. Kerevizin şemsiyemsi salkımlarda toplanmış sarımsı beyaz renkli küçük çiçekleri ve koyu renkli minik tohumları (meyveleri) vardır. Maydanoz yaprağını andıran ama ondan daha iri yapılı olan parçalı yaprakları uzun sapların ucunda açar. Bu saplar yaprak kerevizde iyice uzamış ve etlenip kalınlaşmıştır. Buna karşılık yumru kerevizde topaç, küre ya da silindir biçimli, etli yumrular gelişmiştir. Aslında her ikisi de saçak köklü olan bu çeşitlerden yumru kerevizde kökler etlenmiş bir yumrudan çıkarken, yaprak kerevizde yumrulaşmaya rastlanmaz, yalnızca iğ biçimli saçak kökler görülür. Kereviz karbonhidrat ve proteinin yanı sıra B1 ve C vitamini gibi bazı vitaminler ile bol miktarda mineral tuzları içerir. Hem yumru, hem de yaprak kereviz özellikle salatalarda çiğ olarak ya da pişirilerek yenir. Kerevizin tohumları ise kurutulup baharat olarak kullanılır, ayrıca halk arasında gaz söktürücü ve idrar artırıcı ilaç olarak yararlanılır.
Kereviz çeşitli koşullara uyum sağlayabilirse de en iyi ılıman ve nemli iklimlerde, iyi akaçlanmış zengin topraklarda yetişir. Kereviz tohumdan üretilir. Bunun için genellikle tohumlar önce kapalı yerlerde fideliklere ekilir, gelişen fideler daha sonra asıl yerlerine aktarılır. Yaprak kereviz üretiminde sapların beyaz olması istenir. Bu yüzden de ürün toplanana kadar saplar toprakla örtülerek güneş ışınlarından korunur, böylece sapların yeşile dönüşmesi önlenir.
